شناسایی ساز و کارهای تحمل به تنش سرما، نقش بسزایی در پایداری عملکرد گندم دارد. در این پژوهش، پاسخ های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی از قبیل میزان مالوندیآلدهید (MDA)، شاخص پایداری غشا سلول (MSI) و فعالیت برخی آنزیمهای آنتی اکسیدان پنج رقم گندم نان پاییزه و یک رقم متحمل به سرما بهاره تحت شرایط شاهد (23 درجه سانتیگراد)، سازگاری (چهار درجه سانتیگراد) و تنش سرما (5- درجه سانتیگراد) در گیاهان سازگار شده و گیاهان سازگار نشده مطالعه شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در صفت شاخص پایداری غشا (MSI)، تفاوت معنیداری بین ارقام و سطوح دمایی و در سایر صفات، بین اثرات متقابل آن ها وجود داشت. نتایج آزمایش نشان داد که کاهش دما، سبب افزایش مقدار MDA و کاهش MSI در ارقام شد. تحت تنش سرما، میزان پروتئین کل و همچنین فعالیت آنزیمهای سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز در گیاهان سازگار شده افزایش یافت، درحالیکه در گیاهان سازگار نشده، این شاخصها بهطور معنیداری نسبت به شاهد کاهش یافت. تحت شرایط تنش، درصد تغییرات (کاهش) شاخص پایداری غشا و MDA ارقام نورستار و باران نسبت به سایر ارقام کمتر بود. به نظر میرسد که کاهش میزان فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان در شرایط تنش در گیاهان سازگار نشده، منجر به کاهش توانایی گیاه در تحمل صدمات ناشی از تنش شد. بنابراین، کاهش خسارت سلولی و افزایش ظرفیت سیستمهای دفاع سلولی ناشی از فرآیند سازگاری را میتوان عامل اصلی تحمل ارقام تحت تنش سرما دانست.
