به منظور ارزیابی پارامترهای فیزیولوژیکی و عملکرد دانه برخی ارقام گندم دیم در شرایط کشاورزی حفاظتی، این پژوهش به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به مدت دو سال (97-96 و 98-97) انجام گردید. تناوب گندم-گندم و علوفه (ماشک گل سفید)-گندم در کرت های اصلی، سه سطح بقایای گیاهان در تناوب (گندم و علوفه) شامل 0، 2 و 4 تن بقایا در کرت های فرعی و پنج رقم صدرا، هشترود، باران، واران و اوحدی در کرت های فرعی-فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در هر دو سال آزمایش شاخص کلروفیل برگ، تبادلات گازی روزنه و تعرق تمامی ارقام مورد بررسی در تناوب علوفه-گندم بیشتر از تناوب گندم-گندم بود. همچنین نرخ افزایش وزن دانه در تناوب علوفه-گندم نسبت به گندم-گندم بیشتر بود. فعالیت فتوسنتزی و صفات مرتبط با آن در تمام ارقام در سطح 2 تن در هکتار بقایای گندم و در سطح 4 تن در هکتار بقایای علوفه واکنش مطلوبی را نشان دادند. با افزایش سطوح بقایا دوره پر شدن دانه بیشتر شد و وزن دانه را افزایش داد. بین ارقام از نظر سرعت و دوره پر شدن دانه رقم واران برتر بود و حداکثر وزن دانه بیشتری تولید کرد. این رقم در سطوح 2 و 4 تن در هکتار بقایای علوفه بیشترین تعداد سنبله در متر مربع را داشت. در هر دو تیمار تناوبی گندم-گندم و علوفه-گندم و همچنین سطوح مختلف بقایا عملکرد دانه واران از سایر ارقام بیشتر بود.
