امین عباسی

در مناطق سردسیر، کشت بهاره عدس با تنش خشکی آخر فصل مواجه می شود که سهم بسزایی در کاهش عملکرد در واحد سطح دارد. به منظور بررسی اثر محلول پاشی نانو سولفات روی و نانو اکسید آهن بر عملکرد و اجزای عملکرد و همچنین سیستم آنتی اکسیدانی عدس در سطوح مختلف آبیاری و تنش خشکی، آزمایشی به صورت طرح کرت های دوبار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 1399-1398 در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم واقع در مراغه انجام شد. سطوح مختلف آبیاری به عنوان فاکتور اصلی (بدون آبیاری یعنی شرایط دیم و آبیاری کامل با تعیین رطوبت مورد نیاز خاک در طول دوره رشد برای رسیدن به حداکثر ظرفیت زراعی)، دو رقم عدس (کیمیا و بیله سوار) به عنوان فاکتور فرعی و غلظت های مختلف نانو سولفات روی و نانو اکسید آهن (عدم کاربرد، کاربرد 5/0 درصد نانو سولفات روی، کاربرد 1 درصد نانو سولفات روی، کاربرد 5/0 درصد سولفات روی و 1 درصد سولفات روی، 5/0 درصد نانو اکسید آهن، 1 درصد نانو اکسید آهن، 5/0 درصد اکسید آهن و 1 درصد اکسید آهن) به عنوان فاکتور فرعی فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر سطوح تنش بر روی رطوبت نسبی برگ، عملکرد و پایداری غشای سلولی در سطح 1 درصد معنی دار بود. اثر رقم بر روی رطوبت نسبی برگ (اندازه گیری در دو مرحله) و پایداری غشای سلولی به ترتیب در سطوح 5 و 10 درصد معنی دار بود. اثر کاربرد نانو ذرات بر روی بیوماس، شاخص NDVI (در مرحله اول اندازه گیری)، دمای کانوپی و رطوبت نسبی برگ (اندازه گیری در مرحله 1) و عملکرد به ترتیب در سطوح 5، 10، 5، 10 و 1 درصد معنی دار بود. اثر متقابل بروز تنش و کاربرد نانوذرات برای شاخص NDVI -1، NDVI-2 و NDVI-3 در سطوح 5، 10 و 5 درصد معنی دار بود. اثر متقابل رقم و کاربرد نانو ذرات فقط برای شاخص NDVI-3 در سطح 10 درصد معنی دار بود. اثر متقابل بروز تنش و رقم و کاربرد نانوذرات نیز در مورد صفت پایداری غشای سلولی (مرحله 1 و 2 اندازه گیری) در سطح 5 درصد معنی دار بود. اثر تنش برای محتوای کلروفیل a، محتوای کارتنوئیدها، میزان فعالیت سوپر اکسید دیسموتاز، میزان مالون دی آلدئید، میزان فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز، میزان فعالیت آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز در سطح 1 درصد و محتوای کلروفیل b و میزان تجمع پرولین در سطح 5 درصد و میزان پراکسید هیدروژن در سطح 10 درصد معنی دار بود. اث