علی اصغر علیلو

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: خلر (Lathyrus sativus L.) گیاهی یک ساله از خانواده بقولات، به عنوان یک منبع پروتئین بسیار با ارزش برای دام و طیور و همچنین ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ تغذیه ی ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﻲﺷﻮﺩ. این جنس دارای چندین ویژگی زراعی مفید مانند ظرفیت عملکرد دانه بالا و محتوای پروتئین بالای دانه آن است. لگوم ها در شرایط محیطی مختلف، عملکرد اقتصادی تولید می کنند و پتانسیل بالایی برای استفاده در مناطق حاشیه ای کم بارش دارند. در واقع، این امر، آن را به یک محصول محبوب در کشاورزی معیشتی به ویژه در کشورهای در حال توسعه تبدیل کرده است. بیشترین اهمیت خلر مربوط به مقاومت فوق العاده این گیاه نسبت به شرایط سخت محیطی از جمله خشکی، حاصلخیزی کم خاک و مقاومت به آفات و بیماری های گیاهی می باشد که سبب شده تا تولید و کشت آن از نظر اقتصادی به صرفه باشد. تنش شوری از تنش های غیرزیستی مهم است که اثرات زیانباری بر عملکرد گیاه و کیفیت محصول دارد و برای رشد گیاه یک عامل محدود کننده است. اگرچه تنش شوری درتمام مراحل رشدی گیاه می تواند رخ دهد اما با توجه به اینکه استقرار اولیه گیاه در عملکرد نهایی تاثیر زیادی دارد. تنش شوری در مرحله گیاهچه ای می تواند برای گیاه یکی از مراحل بسیار مضر باشد. برای بهبود تحمل به شوری در گیاهان زراعی می توان از تنوع ژنتیکی بین و درون گونه ای از طریق گزینش و اصلاح استفاده کرد. هدف این آزمایش بررسی واکنش ژنوتیپ های زودرس خلر نسبت به سطوح مختلف شوری با ارزیابی برخی ویژگی های زراعی و مشخص کردن ژنوتیپ های متحمل به شوری بود. مواد و روش ها: به منظور بررسی واکنش 26 ژنوتیپ زودرس خلر نسبت به تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تکرار در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه انجام شد. تیمارهای شوری در چهار سطح (صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار) نمکNaCl اعمال شدند و صفات گیاهچه ای و زراعی متعددی نظیر وزن تر شاخساره، وزن خشک شاخساره، وزن تر میوه، وزن خشک میوه، تعداد نیام، تعداد دانه در نیام، ارتفاع گیاه، زاویه برگ نسبت به ساقه، طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ، تعداد شاخه، محل شاخه اولی از سطح خاک، طول ریشه اندازه گیری شد. همچنین در طول آزمایش تاریخ گلدهی، تاریخ غلاف دهی، تاریخ پر شدن غلاف و تاریخ رسیدن دانه برای هر گلدان نیز یادداشت شد. قبل از تج