علی اصغر علیلو

میکروارگانیسم های همزیست گیاهی اغلب با تحریک پاسخ های مورفولوژیکی، فنولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاهان باعث القا مقاومت آن ها به تنش های محیطی می شوند. در همین راستا، اثرات مایه زنی گونه های مختلف تریکودرما بعد از جداسازی، شناسایی و غربال برای تنش شوری، روی رشد و نمو گیاه لوبیا چیتی در شرایط شور و غیر شور (ECe=6 dS m-1 و ECe=1.1 dS m-1) مورد بررسی قرار گرفت. گونه های T. harzianum، T. ghanense و T. atroviride و موتانت آن ها در شرایط کنترل شده و مزرعه به طور معنی دار (p≤0.01) درصد سبزشدن و تمامی صفات رویشی، زایشی و پروتئین دانه لوبیا چیتی را نسبت به شاهد در محیط های شور و غیر شور افزایش دادند. اگرچه تحت تیمار شوری، پتانسیل قارچ ها در حمایت از صفات رویشی، عملکرد و اجزای عملکرد کاهش یافت، اما ارزش تمامی صفات در شرایط شور بیشتر از شاهد بود. پاسخ گیاه به تیمار T. harzianum با افزایش معنی دار (p≤0.01) در فعالیت آنزیم های پراکسیداز، کاتالاز، سوپر اکسید-دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز و محتوای پرولین همراه شد. همچنین تیمار زیستی باعث کاهش شاخص های پراکسیداسیون لیپید و پراکسید هیدروژن و افزایش موثر در مقدار کلروفیل a و b شد. بررسی پروفایل پروتئین برگ گیاه در الکتروفورز تک بعدی به روش SDS-PAGE و Native-PAGE نشان داد گیاهان تحت تنش و تلقیح یافته با T. harzianum دارای تغییرات گسترده در الگوی پروتئینی نسبت به تیمار شاهد بودند که نشان دهنده تغییرات کمی و کیفی در بیان و تولید پروتئین ها بود. الگوی الکتروفورزی آنزیم های پلی فنل اکسیداز و پراکسیداز نیز در مراحل اولیه سبز شدن گیاه تغییرات وابسته به مایه زنی زیستی و تنش شوری را تایید کرد. در کل نتایج نشان می دهد، گونه های T. harzianum، T. ghanense و T. atroviride با القای مقاومت، به طور موثر اثرات سوء شوری در لوبیا را کاهش می دهند و پاسخ گیاه به همزیستی با قارچ اختصاصی بوده و می توان از این توانایی برای پایداری تولید در شرایط تنش استفاده کرد.