جغرافیای سیاسی کلان شهر تهران، کوله باری از تجربه های تاریخی و سیاسی ملت ایران را به همراه دارد. این شهر بیش از دو قرن به عنوان قلب تپنده ایران در تمام ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی امور نظامی و امنیتی تکیه گاه اصلی کشور بوده است. شاید، زمانی که تهران به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد، کسی فکر نمی کرد که این شهر، حداقل برای یک دوره طولانی، حتی بعد از تغییر و تحول دولت و ساختار حکومت و نظام سیاسی حاکم بر جامعه ایران، پایتخت ایران باقی بماند. مروری بر تاریخ سیاسی این شهر در طول حیات سیاسی آن، نشان می دهد که در طول دو قرن اخیر، کلید حفظ و بقای ایران در مرکزیت سیاسی این شهر نهفته است. با این حال، با توجه به واقعیت های کنونی جغرافیای سیاسی ایران، پذیرفتنی نیست که جایگاه سیاسی تهران برای همیشه ثابت بماند. به طور کلی، هدف اصلی این مقاله بررسی و تحلیل نقش آفرینی تهران به عنوان مرکز قدرت در ساختار جغرافیای سیاسی و سازمان سیاسی فضای ایران می باشد.
