عبدالله جوانمرد

امروزه در سیستم کشاورزی پایدار استفاده از توانایی آللوپاتیک گیاهان به عنوان روشی سودمند در مدیریت علف های هرز پیشنهاد شده است. در همین راستا، به منظور ارزیابی عکس العمل گندم، چغندرقند، سلمه تره و تاج خروس به اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام هوایی سورگوم و تلخه، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1395 اجرا شد. تیمارها شامل عصاره آبی اندام هوایی تلخه و سورگوم و غلظت عصاره (شاهد، 5، 10 و 20 درصد حجمی) بودند. نتایج نشان داد وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه گندم، وزن تر و خشک ریشه سلمه تره تحت تأثیر ترکیب تیماری نوع عصاره با غلظت قرار گرفتند. در حالی که صفات رشدی چغندرقند و تاج خروس فقط تحت تأثیر غلظت عصاره واقع شدند. علاوه بر این، کاهش صفات رشدی تاج خروس با کاربرد عصاره آبی سورگوم بیشتر از عصاره تلخه بود. در حالی که اثر بازدارندگی عصاره آبی تلخه روی صفات رشدی گندم، چغندرقند و سلمه تره بیشتر از عصاره سورگوم بود. همچنین فعالیت آنزیم های پراکسیداز، کاتالاز و پلی فنل اکسیداز، غلظت پرولین و میزان قند محلول تحت تأثیر غلظت عصاره آبی سورگوم و تلخه قرار گرفتند، به طوری که با افزایش غلظت عصاره فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت پراکسیداز، کاتالاز، پلیفنل اکسیداز و غلظت پرولین و قند محلول در همه گیاهان افزایش معنی داری پیدا کردند. بر اساس میانگین، کاربرد 20 درصد عصاره آبی تلخه و سورگوم فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و غلظت پرولین گیاهان را به ترتیب 85/100، 02/62، 94/24 و 61/143 درصد نسبت به شاهد (عدم مصرف عصاره) افزایش داد. براساس کاهش رشد گیاهچه و افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در این مطالعه می توان نتیجه گرفت که عصاره آبی سورگوم و تلخه می توانند به کنترل رشد علف های هرز به عنوان علفکش زیستی کمک نمایند.