اسداله کریمی

از مهم ترین آلاینده های هوا می توان به ترکیبات آلی فرار اشاره کرد که یکی از منابع انتشار این آلاینده ها جایگاه های عرضه سوخت در سطح شهر می باشند. در این مطالعه، میزان آلاینده های آلی فرار در 16 جایگاه سطح شهر تبریز مورد بررسی اولیه قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل دقیق تر 4 جایگاه به عنوان نماینده تمامی جایگاه ها انتخاب شد و ارزیابی های بیشتر نیز در این جایگاه ها صورت پذیرفت. اندازه گیری ها در مدت 8 ماه انجام شده، همچنین بازه ی زمانی روز به 4 دوره تقسیم گردید. نتایج حاصل نشان داد که غلظت ترکیبات آلی فرار در داخل جایگاه های عرضه بنزین معمولاً از حد استاندارد بیشتر بوده و میزان غلظت در نزدیک باک خودرو و در منطقه تنفس افراد در حال انجام عملیات سوخت گیری، بسیار بالاتر از حد استاندارد می باشد. این میزان در جایگاه های آذربایجان، تعاونی 106، تعاونی 45 و مجید به ترتیب برابر ppm 5/10، 2/9، 1/15 و 7/27 بدست آمد. همچنین بیشترین فاصله تأثیرگذاری انتشارات ناشی از جایگاه ها تا حداکثر 50 متری از جایگاه ها مشاهده گردید. مهم ترین عوامل مؤثر در میزان انتشار آلاینده ها، میزان فروش هر جایگاه، همچنین وضعیت ساختمانی (بسته بودن فضای محیط)، تشخیص داده شد. بالاترین غلظت ترکیبات آلی فرار در زمان تخلیه تانکر انتقال سوخت در مخازن ذخیره ی جایگاه مشاهده گردید. برای بررسی توافق داده های تجربی با داده های آماری از روش طراحی آزمایش (نرم افزار Design Expert) استفاده گردید. غلظت ترکیبات BTEX نسبت به غلظت کل ترکیبات آلی فرار و همچنین غلظت ماده سمی بنزن نسبت به غلظت کل ترکیبات آلی فرار به ترتیب 9/71 و 24 درصد بدست آمد.