عباس رضائی

جامع ترین مدل ارائه شده برای برآورد ETO در سال های اخیر به عنوان جایگزین لایسیمتر، مدل پنمن-مانیث فائو (FPM) است. مشکل بزرگ این مدل نیاز به متغیرهای متعدد هواشناسی است. کارشناسان فائو در شرایط کمبود متغیرهای هواشناسی استفاده از مدل هارگریوز را توصیه نموده اند. در این پژوهش کارایی مدل هارگریوز در رابطه با ارتفاع از سطح دریا درآب هوای مختلف ایران موردبررسی قرار می گیرد. ابتدا ایستگاههایی با متغیرهای مورد نیاز مدل FPM در پنج نوع آب وهوای ایران (بر اساس شاخص خشکی یونسکو) در نظر گرفته شد. مدل FPM به عنوان مرجع مقایسه و معیارهای NRMSE جهت صحت سنجی مورداستفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد مدل هارگریوز در اکثر ایستگاه های (4 ایستگاه از 5 ایستگاه) مورد بررسی در آب وهوای خیلی خشک ایران کارایی نداشته و این مدل برای این مناطق قابل توصیه نمی باشد؛ در آب وهوای خشک ایران این مدل در ایستگاه های هواشناسی در مکان های با ارتفاع 1350 تا 2188 متر از سطح دریا در ایران قابل توصیه است، برای اظهار نظر تکمیلی نیاز به بررسی ایستگاه های با ارتفاع های بیشتر از 2188 است، در آب وهوای نیمه خشک در محدوده ارتفاع 32 تا 2465 از 30 ایستگاه فقط 4 ایستگاه مدل هارگریوز کارایی نداشت که دلیل خاصی برای آن ها یافت نشد. در مجموع برای آب وهوای نیمهخشک مدل قابل توصیه است. برای اطمینان از کارایی مدل به بررسی در ارتفاع های بیشتر نیاز است. درآب وهوای نیمهمرطوب ایران از ارتفاع 21- تا 1855 متر مدل هارگریوز برای تمام ایستگاه های موجود قابل قبول بوده است، بررسی داده سایر کشورها با تنوع ارتفاع نتایج را بهبود خواهد بخشید. درآب وهوای مرطوب تا ارتفاع 23 متراز سطح دریا مدل هارگریوز در اکثر قریب به اتفاق ایستگاه ها نتایج قابل قبول داشته است. در ایستگاه مریوان (شمالغرب) با ارتفاع 1287 متر مدل کارایی نداشت. برای توصیه کلی نیاز به بررسی ایستگاه های با تنوع ارتفاع در این نوع آب وهوا به کمک داده های دیگر کشورها می باشد.