عباس رضائی

ظرفیت زراعی در برنامه ریزی آبیاری بسیار اهمیت دارد. این پارامتر به روش های پرهزینه و زمان بر مستقیم قابل اندازه گیری است ولی امکانات موردنیاز آن در همه آزمایشگاه ها یافت نمی شود. محققان تلاش دارند ظرفیت زراعی به صورت غیرمستقیم (توابع تبدیلی) به کمک برخی خصوصیات زودیافت خاک اندازه گیری کنند. در این پژوهش از چهار نمونه با تنوع بافتی از خاک های انتخابی مراغه (خاک درشت بافت، درشت بافت آهک دار، میان بافت و ریزبافت) استفاده شد. شرایط مزرعه در آزمایشگاه شبیه سازی و با تانسیومتر در مکش های 0.1، 0.33 و 0.5 بار به ترتیب برای خاک های درشت بافت، میان بافت و ریزبافت ظرفیت زراعی اندازه گیری شد. جهت صحت سنجی اولیه مدل ها 71 نمونه (کد) خاک از پایگاه اطلاعاتی خاک های آمریکا با تنوع خصوصیات خاکی انتخاب شد. با استفاده خصوصیات زودیافت خاک های پایگاه مدل های غیرهوشمند معروف کمپبل ، گوپتا و لارسون ، راولز و همکاران، سکستون و همکاران، آریا و پاریس و مدل هوشمند SVM ظرفیت زراعی تعیین شد. نتایج نشان داد مدل های سکستون و همکاران، گوپتا و لارسون، راولز و همکاران، SVM و کمپبل به ترتیب با شاخص آماری NRMSE برابر با 0.19، 0.24، 0.26، 0.19 و 0.2 در خاک های پایگاه قابل قبول بوده و در خاک های انتخابی منطقه مورداستفاده قرار گرفتند. درنهایت مشخص شد مدل هوشمند SVM برای خاک درشت بافت آهک دار، مدل سکستون و همکاران برای خاک های درشت بافت، درشت بافت آهک دار و میان بافت، مدل راولز و همکاران برای خاک های میان بافت و درشت بافت آهک دار مناسب بوده و توصیه می شوند. در صورت اضطرار برای خاک ریزبافت مدل های سکستون و همکاران و SVM نسبتاً مناسب بوده و توصیه می شود.