بیژن ابدی

مقاله حاضر به بررسی راهکارهای ادراک شده تغییر نگرش و رفتار مصرف انرژی در گلخانه‏داران شهرستان یزد پرداخته است. جمعیت تحقیق کلیه گلخانه‏داران تولیدکننده خیار داربستی در سال زراعی 92-91 (تعداد 2076 بهره‏بردار) بودند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب 322 واحد آنها انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده تحقیق یک پرسشنامه با سؤالات باز و بسته بود که از این طریق به پیمایش گلخانه‏داران پرداخته شد. گروهی از متخصصان بخش ترویج و آموزش کشاورزی و بخش جامعه شناسی و برنامه ریزی دانشگاه شیراز ابزار تحقیق را بازبینی نمودند و برای تأیید روایی صوری نظرات اصلاحی خود را پیشنهاد دادند. به منظور تعیین پایایی شاخص راهکارهای ادراک‏شده (Perceived) تغییر نگرش و رفتار مصرف انرژی با انجام یک مطالعه راهنما پایایی آن با روش ضریب آلفای کرونباخ سنجیده و مقدار 75/0 گزارش شد. همچنین، برای تحلیل داده‏ها از نرم‏افزارهای SPSS version 20 و ایموس (AMOS version 18) استفاده گردید. مقاله حاضر ضمن مرور ادبیات تحقیق پیرامون راهکارهای تغییر نگرش و رفتار مصرف انرژی نظیر پاداش، آموزش، اطلاع‏رسانی، نشر فناوری، نقش رهبران مذهبی و محلّی، قراردادهای عملکرد انرژی و عوامل تأثیرگذار بر راهکارهای ادراک شده نشان داد که از نظر گلخانه‏داران تنها اختلاف معناداری در راهکارهای نرم‏افزاری تأثیرگذار بر تغییر نگرش و رفتار مصرف انرژی بین واحدهای گلخانه‏ای وجود دارد (002/0=P، 11/6=F). همچنین، نتایج تحلیل با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که نیت رفتاری صرفه‏جویی انرژی تأثیر مستقیمی (002/0=P، 57/0=β) بر راهکارهای نرم‏افزاری ادراک شده و تأثیر غیر مستقیمی (002/0=P، 83/0=β) بر راهکارهای سخت‏افزاری ادراک شده توسط گلخانه‏داران دارد. نهایتاً، پیشنهادهای لازم جهت تدوین سیاست‏ها، تمهیدات و برنامه‎ریزی و اجرای پروژه‏های تغییر نگرش و رفتار مصرف انرژی توسط مسئولان و سیاستمداران سازمان جهاد کشاورزی، شرکت ملّی فرآورده‏های نفتی، اداره برق و گاز ارائه شده است.