کشت پاییزه نخود در مقایسه با کشت بهاره آن, عملکرد بیشتری تولید می نماید؛ اما حساسیت محصول به سرما مانع از انجام این کار می شود. به منظور بررسی و شناسایی ارقام پرمحصول و متحمل به سرما برای کشت پاییزه, 65 لاین نخود زراعی (Cicer arietinum L.) به همراه رقم حساس به سرما ILC533 در سال زراعی 89-1388 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در ایستگاه سارال مرکز تحقیقات کشاورزی سنندج مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحمل به سرما با استفاده از درصد بقاء و درجه تحمل به سرما مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام از نظر صفات ارتفاع بوته, وزن 100 دانه, عملکرد و درجه تحمل به سرما اختلاف معنی دار وجود داشت. همبستگی عملکرد دانه با درصد بقاء, مثبت و معنی دار و با درجه تحمل به سرما, منفی و معنی دار بود. تجزیه خوشه ای, ارقام مورد مطالعه را در سه گروه حساس و نیمه متحمل, متحمل و کاملامتحمل متمایز کرد. در این پژوهش, 14 لاین با داشتن درجه تحمل سرمای 3 و کمتر از 3, درصد بقای 85 تا 90 درصد و عملکرد دانه بیش از 141 گرم در مترمربع, به عنوان لاین های برتر شناخته شدند.
