تنش کم آبی یکی مهم ترین موانع رشد و بهره وری گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله گندم می باشد. یکی از راهکارهای زیستی جهت کاهش اثرات منفی تنش کم آبی، استفاده از باکتری های محرک رشد گیاه می-باشد که با مکانیسم های متعددی از جمله تولید اکسین در تعدیل اثرات تنش آبی نقش موثری ایفا می کنند. تولید اکسین نتیجه اثرات آنزیم های باکتریایی بر اسید آمینه تریپتوفان به عنوان پیش ماده ساخت است. لذا به منظور بررسی اثر مایه زنی باکتری های محرک رشد و کاربرد اسیدآمینه تریپتوفان بر برخی از پارامترهای رشدی و تغذیه ای گندم تحت شرایط تنش کم آبی، آزمایشفاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال 1397-1398 انجام گردید. بذور گندم با دو سویه مختلف باکتری باسیلوس سیمپلکس مایه زنی شده و در گلدان های پلاستیکی پر شده با 80 گرم پرلایت قرار گرفته و با محلول هوگلند آبیاری شدند. گیاهچه ها بعد از استقرار تحت تیمارهای مختلف تنش کم آبی (50 و 80 درصد رطوبت مزرعه) قرار گرفتند و با غلظت های صفر و 100 میلی گرم در لیتر اسید آمینه تریپتوفان تیمار گردیدند. اگرچه تنش کم آبی سبب کاهش رشد برگ، ساقه و سنبله گردید، مایه زنی با باکتری سویه B1 سبب کاهش اثرات تنش روی این صفات شد. در مورد رشد ریشه، بیشترین رشد از گیاهان مایه زنی شده با باکتری B2 بدست آمد. همچنین کاربرد تریپتوفان عمدتا روی رشد گیاهان بدون مایه زنی موثر بود. بیشترین فعالیت آنزیم های کاتالاز و گایاکول پراکسیداز در گیاهان مایه زنی شده تحت شرایط تنش کم آبی و بدون کاربرد تریپتوفان مشاهده گردید. در شرایط تحت تنش کم آبی، مایه زنی با باکتری B1 سبب افزایش جذب و انباشت پتاسیم در بوته های گندم نسبت به عدم مایه زنی گردید. بیشترین مقدار عنصر آهن (4/759 میلی گرم در کیلوگرم) و عنصر روی (9/207 میلی گرم در کیلوگرم) در بوته های گندم مایه زنی شده با باکتری B2 قرار گرفته در شرایط بدون تنش کم آبی و بدون افزودن تریپتوفان مشاهده شد. در کل، مایه زنی بوته های گندم با باکتری های محرک رشد، می تواند سبب افزایش تحمل این گیاه به شرایط تنش کم آبی گردد.
