فرهاد بهتاش

سابقه و هدف: نخودفرنگی گیاهی علفی، یکساله و دارای طول عمر کوتاه و با نام علمی ). (Pisum sativm Lمیباشد. هر چند وجود برخی فلزات سنگین همچون آهن، در محلول غذایی یا خاک برای رشد طبیعی گیاهان ضروری میباشد غلظتهای زیاد این عناصر از طریق افزایش رادیکالهای آزاد سمی و القا تنش اکسیداتیو میتواند عاملی برای بازدارندگی رشد و ایجاد علایم سمیت گردد. از طرف دیگر سیلیسیم میتواند باعث افزایش تولید و کیفیت محصولات در شرایط تنش ناشی از سمیت فلزات سنگین مانند آهن، منگنز و آلومینیوم در گیاهان شده و بر تحریک تولید برخی آنزیمهای آنتیاکسیدانی و فتوسنتز تأثیر مثبت میگذارد. در این پژوهش اثرات سیلیسیم در حضور مقادیر مختلف آهن بر فعالیت برخی خصوضیات زیست-شیمیایی در نخودفرنگی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: آزمایش بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با کاربرد سیلیسیم در سه سطح ) 14 ،0و 28میلیگرم بر لیتر( از منبع متاسیلیکات سدیم ) (Na2SiO3.5H2Oو آهن در سه سطح ) 0/1 ،0/05و 0/3گرم بر لیتر( از منبع کلات آهن با سه تکرار در شرایط گلخانهای اجرا گردید. محلول غذایی مورد استفاده، محلول هوگلند تغییر یافته بود که، مقادیر یاد شده سیلیسیم و آهن به آن اضافه شده و سپس مصرف گردید. صفات زیست-شیمیایی همچون کلروفیل کل، پروتئین محلول کل، میزان مالوندیآلدهید ) ،(MDAغلظت پراکسیدهیدروژن و فعالیت ویژه آنزیمهای کاتالاز ) ،(CATگایاکول پراکسیداز ) (GPXو آسکوربات پراکسیداز ) (APXمورد ارزیابی قرار گرفتند. یافتهها: نتایج نشان داد که اثرات برهمکنش بین آهن و سیلیسیم بر کلروفیل کل، پروتئین، پراکسید هیدروژن، CATو APX معنیدار شده است. با افزایش غلظت آهن میزان کلروفیل و پروتئین کاهش پیدا کرده اما سیلیسیم باعث افزایش آنها شده است و بهعبارت دیگر با کاربرد سلیسیم اثرات تنش ایجاد شده توسط غلظت بالای آهن تقلیل پیدا کرد. در برهمکنش آهن و سیلیسیم بر میزان پراکسید هیدروژن، آهن باعث افزایش و سیلیسیم باعث کاهش آن در تمامی سطوح تیمارها شده است. هر دو تیمار آهن و سیلیسیم باعث افزایش فعالیت آنزیمهای CATو APXشده است. اما اثرات متقابل تیمارها بر روی صفات فعالیت ویژه farrasoli@gmail.com :* مسئول مکاتبهنشریه پژوهشهای تولید گیاهی جلد ) ،(27شماره )1399 (2 104 GPXو مالوندیآلدهید معنی دار نبود بلکه اثرات ساده آهن و سیلیسیم باعث