فرزاد رسولی

مقدمه و اهداف: هدف از این پژوهش شناسایی و معرفی جمعیتهای کدو با تنوع بالا بهمنظور پایهریزی برنامههای اصلاح گونه مورد مطالعه است که اطلاعات ارزشمندی در مورد ارقام به تولیدکنندگان جهت ایجاد ارقام جدید و بهبود ارقام موجود ارائه شود. این مطالعه با ارزیابی طیف وسیعی از ویژگیهای زراعی-مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، به دنبال کشف منابع ژنتیکی ارزشمند بومی است که میتوانند برای افزایش ویژگیهای زراعی مطلوب، مانند پتانسیل عملکرد، تحمل به تنشهای زیستی و غیرزیستی و کیفیت میوه، در گونههای کشتشده کدو مورد استفاده قرار گیرند. مواد وروشها: پژوهشی، بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی تودههای بومی کدوی آجیلی ایرانی 25توده کدو مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در سه تکرار و بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در شهرستان اشنویه اجرا شد. صفات کمی و کیفی مهم شامل: عادت رشدی، وجود شاخه، اندازه پهنکبرگ، شکل میوه، لکه سطح میوه،طول دمگل، رنگ گوشت میوه، اندازه طول و عرض دانه، شکل بذر، وزن هزار دانه و نسبت مغز به پوسته اندازهگیری و یادداشت شد. یافتهها: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه ارقام از نظر عملکرد و اجزای عملکرد میوه و دانه کدو اختلاف بالایی را از خود نشان دادند. در این بررسی بیشترین وزن میوه، عملکرد میوه در بوته، تعداد دانه در میوه و عملکرد دانه در رقم قره ضیاءالدین به دست آمد، درحالیکه بیشترین طول بذر در رقم همدانی و بیشترین عرض میوه و وزن هزار دانه در توده بال گاباغی حاصل شد. بیشترین نسبت مغز به پوسته نیز مربوط به رقم مشهدی 1۰بود. در این مطالعه عملکرد میوه با وزن میوه و تعداد میوه همبستگی معنیدار و مثبت داشت. بیشترین طول دانه در رقم قلمی 3۰و کمترین در مشهدی 22 یافت شد .بیشترین عرض دانه بالقاباغی و کمترین مشهدی 4۰و 22بودند. بیشترین وزن هزار دانه به رقم بالقاباغی ( 333.۶گرم) و کمترین به مشهدی 111.2( 4۰گرم) تعلق داشت. بیشترین نسبت مغز به پوست در مشهدی 1۰مشاهده شد. صفات عملکرد دانه، میوه و تعداد دانه همبستگی مثبت و معنیداری با یکدیگر داشتند. همچنین تفاوتهای روشنی در عادت رشدی، وجود شاخه و درجه شاخهدهی و فرم برش برگ در بین ارقام مشاهده شد. نتیجهگیری : بهطورکلی می توان ادعا کرد که براساس نیاز پژوهشگران و مصرف کنندگان تنوع قابل ملاحظه و قابل قبولی در تودههای کدو در کشور وجود دارد