فریبرز شکاری

مقدمه و اهداف: جنبه های زیست محیطی و اقتصادی کاربرد کودهای شیمیایی، محققان و کشاورزان را به استفاده از منابع کودی جایگزین تشویق نموده است. اهداف این پژوهش، ارزیابی اثرات کودهای زیستی، شیمیایی و آلی به صورت انفرادی و تلفیقی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات فیزیولوژیک آفتابگردان (Helianthus annus L.) در سطوح مختلف آبیاری بود. مواد و روش ها: آزمایشی دوساله به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی پیرانشهر واقع در استان آذربایجان غربی در سالهای 1395 و 1396 اجرا گردید. کرت های اصلی شامل آبیاری در 85 ، 70 و 55 درصد ظرفیت مزرعه ای و کرت های فرعی شامل تیمارهای کودی: 100 درصد کود شیمیایی توصیه شده (255، 25 و 25 کیلوگرم در هکتار به ترتیب کود اوره، سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم)،10 تن در هکتار ورمی کمپوست، 15 تن در هکتار ورمی کمپوست، کود زیستی بیوسوپر+ ازتوباکتر، 10 تن در هکتار ورمی کمپوست+ بیوسوپر+ ازتوباکتر، 15 تن در هکتار ورمی کمپوست+ بیوسوپر+ ازتوباکتر، 10 تن در هکتار ورمی کمپوست+ بیوسوپر+ ازتوباکتر+ 50 درصد کود شیمیایی توصیه شده و 15 تن در هکتار ورمی کمپوست+ بیوسوپر+ ازتوباکتر+ 50 درصد کود شیمیایی بودند. یافته ها: نتایج نشان داد، تنش شدید (55 درصد ظرفیت مزرعه ای) سبب کاهش قابل ملاحظه ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر طبق، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، میزان کلروفیل، کلروفیل a، کلروفیل b، مقدار نسبی آب، وزن طبق و تعداد دانه در طبق گردید. بیشترین عملکرد دانه آفتابگردان (4230 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری نرمال (85 درصد ظرفیت مزرعه ای) و با کاربرد 15 تن در هکتار ورمی کمپوست+ بیوسوپر+ ازتوباکتر+50 درصد کود شیمیایی حاصل شد. همچنین کمترین میزان عملکرد دانه آفتابگردان (3051 کیلوگرم در هکتار) در تنش شدید و با کاربرد 100 درصد کود شیمیایی مشاهده شد. علاوه بر این، بیشترین (3/64 گرم) و کمترین وزن هزاردانه (4/41 گرم) به ترتیب در آبیاری نرمال با کاربرد 15 تن در هکتار ورمی کمپوست+ کودهای زیستی+ 50 درصد کود شیمیایی و در آبیاری 55 درصد ظرفیت مزرعه ای با کاربرد 100 درصد کود شیمیایی به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین درآمد ناخالص با کاربرد 100 درصد کود شیمیایی (255، 25 و 25 کیلوگرم در هکتار به ترتیب کود