امروزه استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بسیاری از بیماری ها توجه ویژه ای در جوامع بشری پیدا کرده است. از طرف دیگر تنش خشکی مهمترین تنش غیره زیستی برای گیاهان است زیرا علاوه بر کاهش محصول باعث کاهش میزان آب و زمین های قابل استفاده برای کشاورزی می شود. تحقیقات نشان می دهد که باکتریهای محرک رشد و اسید سالسیلیک باعث کاهش اثرات سؤ برخی از تنش ها از جمله تنش خشکی می شود. این تحقیق به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی خسروی کردستانی بر روی گیاه داروی مرزه در سال 1394 اجرا گردید. اثر آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح شامل شاهد (آبیاری نرمال)، آبیاری با فواصل 10 روز یک بار پس از ساقه دهی بوته ها، آبیاری با فواصل 15 روز یک بار پس از ساقه دهی بوته ها و عامل فرعی در چهار سطح شامل شاهد، تلقیح بذور با کود زیستی فسفو نیتروکارا، محلول پاشی با سالیسیلیک اسید و تلقیح بذر + محلول پاشی در نظر گرفته شد. نتایج حاصله نشان داد، اعمال تنش خشکی بر صفات عملکرد تر، عملکرد خشک، وزن تر تک بوته، وزن خشک تک بوته و عملکرد اسانس در سطح احتمال 1 درصد و بر درصد اسانس در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. تیمار کودی بر صفات قطر ساقه، تعداد ساقه فرعی، عملکرد تر، عملکرد خشک، وزن تر تک بوته، وزن خشک تک بوته، درصد اسانس و عملکرد اسانس در سطح احتمال 1 درصد و بر صفت ارتفاع بوته در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شد. اثرات متقابل خشکی و کودی بر صفات عملکرد تر، عملکرد خشک، وزن خشک تک بوته و تعداد ساقه فرعی گلدار در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شد. کاربرد سالیسیلیک اسید و ترکیب آن با کود زیستی فسفونیترو کارا باعث افزایش صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی، وزن تر بوته، درصد و عملکرد اسانس نسبت به شاهد شد. کود زیستی فسفونیتروکارا تعداد ساقه فرعی، وزن تر بوته و عملکرد اسانس را نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین وزن خشک تک بوته در تیمار سالیسیلیک اسید + فسفونیتروکارا در آبیاری نرمال و بیشترین عملکرد ماده تر و خشک مرزه با کاربرد ترکیبی از سالیسیلیک اسید و فسفونیتروکارا بترتیب در شرایط نرمال و تنش های 10 روز و 15 روز دور آبیاری به دست آمد.
