غلامحسین قره خانی

مگس میوه زیتون ) ،Bactrocera oleae (Rossi) (Dip:Tephritidaeیکی از مهمترین و اصلیترین آفاتی است که به زیتون حمله میکند و در سرتاسر مناطق زیتونکاری جهان، بهخصوص در کشورهای مدیترانه، باعث کاهش جدی تولید زیتون میشود، و در بعضی سالها به دلیل شرایط مناسب آب و هوایی موجب خسارت اقتصادی بالایی میشود. این آفت با تغذیه از میوههای زیتون، باعث کاهش کمیت و کیفیت زیتون کنسروی و همچنین روغن زیتون میشود. در این تحقیق، تأثیر دما به عنوان مهمترین عامل محیطی مؤثر بر رشدونمو مگس میوه زیتون، مورد مطالعه قرار گرفت. طول دوره رشدونمو دوره جنینی)تخم(، تخم+ لارو، شفیرگی و کل دوره نابالغ مگس میوه زیتون از منطقه طارم سفلی در سه نقطه سیاهپوش، قوشچی و کلج در دامنۀ دمایی 10- 30درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 60-70درصد و دوره نوری 16ساعت روشنایی و 8ساعت تاریکی ثبت شد. بر اساس تجزیه واریانس دادهها، دما روی طول دوره رشدونمو مراحل رشدی مگس میوه زیتون را در سطح احتمال پنج درصد تحت تأثیر قرار داد و افزایش دما، کاهش طول دوره رشدونمو را به دنبال داشت. مدلهای خطی روز- درجه و ایکموتو به منظور توصیف رشدونمو تابع دمای مگس میوه زیتون مورد استفاده قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده در سیاهپوش، قوشچی و کلج نیاز گرمایی مرحله رشد جنینی تخم به ترتیب 71/28 ،63/45و 63/68روز-درجه، برای مرحله تخم+ لارو نیز به ترتیب 215/83 ،209/18و 159/68روز-درجه، مرحله شفیرگی به ترتیب 183/15 ،159/44و 177/55روز-درجه و کل دوره نابالغ نیز 396/94 ،348/51و 338/40روز-درجه با به کارگیری مدل ایکموتو بهدست آمد. علاوه بر این، آستانه پایین دمای رشدونمو برای نقاط اشاره شده در مرحله تخم به ترتیب 6/33 ،6/67و 6/71درجه سلسیوس، برای مرحله تخم+ لارو 6/96 ،8/04و 9/43درجه سلسیوس، در مرحله شفیرگی 9/35 ،9/72و 9/45درجه سلسیوس و برای کل دوره نابالغ 8/41 ،9/31و 9/39درجه سلسیوس برآورد شد