غلامرضا مهدوی نیا

امروزه آلودگی آب تبدیل به یک مشکل جدی زیست محیطی شده و نیز نگرانی های جهانی را در سال های اخیر به خود جلب کرده است. آلاینده های مختلفی که در حال ورود به سیستم های آبزی هستند، درنتیجه صنعتی شدن سریع و شهرنشینی می باشد. این آلاینده ها شامل یون های فلزی، رنگها، فسفاتها، نیتراتها، رسوبات، فلوراید، مواد شیمیایی خطرناک و سمی، مواد رادیواکتیو، داروها و محصولات مراقبت بهداشتی وشخصی می باشند (Khan & Lo, 2016). مقدار بسیار کم این آلایند ه ها می تواند به آلودگی های زیادی منجر شود، بنابراین موضوع تصفیه پساب ها و فاضلاب ها از اهمیت بالایی برخورد است. وجود این آلاینده ها در آبهای سطحی و ورود آنها به آبهای زیر زمینی نه تنها باعث مسمومیت بلکه منجر به بیماریهای سرطانی خواهد شد. به عنوان مثال، وجود کروم (VI) در آب موجب مسمومیت در باکتریها، گیاهان، جانوران و نیز انسان خواهد شد (Tang 2010 et al.). وجود یونهای کادمیوم و جیوه به عنوان دو عامل مهم که زندگی بشر را به مخاطره می اندازد شناخته شده است (Mahmoud, 2013). وجود یونهای فلزی که به هیچ عنوان تخریب پدیر نیستند معمولا باعث تجمع در بافت های موجودات زنده می شوند که به مرور زمان بیماری های خطرناکی را رقم می زنند. بنابراین وجود این آلاینده ها به خصوص در آب بایستی کنترل شود. علاوه بر یونهای فلزات سنگین، ترکیبات فنلی کلردار شده حتی به مقدار بسیار پایین جزو آلاینده های خیلی خطرناک محسوب می شوند که غلظتهای پایین آن می-تواند زندگی موجودات زنده را تحت تاثیر قرار دهد (Dabrowski et al., 2005). رنگها دارای ساختار پیچیده ی مولکولی، غالبا سمی، سرطان زا، جهش زا و غیرقابل تجزیه و پایدار می باشند که در محیط زیست اثرات مخرب زیادی را به جای می گذارند. حتی تجزیه مواد رنگی در محیط می تواند تبدیل به ترکیبات سمی خطرناکی شوند. صنایع نساجی، کاغذسازی، پلاستیک سازی و رنگرزی حجم قابل توجهی از آب و مواد شیمیایی را در طی ساخت محصولات خود برای رنگ کردن آنها مصرف می کنند و در نتیجه، مقدار زیادی فاضلاب آلوده تولید می کنند (Salleh et al., 2011). جریان های خروجی سمی آنان منبع اصلی آلودگی آب بوده و اگر بدون تصفیه تخلیه شوند، موجب زیان قابل ملاحظه ای به آب-های دریافت کننده خواهند شد، به خصوص که کمترین آلودگی رنگی به دلایل روانشناختی، حتی درصورت بی خطر بودن ماده رنگی، در عم