هوشنگ سرور گوگ تپه

همگام با رشد شتاب زده شهرها و پیچیده شدن فرآیندهای درونی جوامع، بر تعداد بحران ها و پیچیدگی شهرها نیز افزوده می شود و در پی آن، آسیب پذیری افزایش می یابد. با توجه به اینکه که انسان محوریت اصلی در آسیب پذیری و مقابله با بحران است و نیز فضاهای شهری دربرگیرنده بیشترین جمعیت می باشند، توجه به این فضاها نیاز مبرم عصر کنونی می باشد. باید اشاره کرد که پدیده های طبیعی، زمانی مخاطره آمیز و بحران آفرین خواهند بود که جامعه واقع در معرض خطر، نسبت به آن آسیب پذیر باشد و در این صورت مخاطرات تبدیل به بحران های طبیعی-تکنولوژیکی خواهند شد. در این راستا به منظور سیاستگذاری کاهش آسیب پذیری فضاهای شهری در مقابل حوادث و مخاطرات طبیعی با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن آنها و لزوم اتخاذ صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات متناسب با آن و همچنین با توجه به پیشرفت دانش و تکنولوژی بشری، برای ارائه تصویری روشن از عواقب ناشی از مخاطرات، ارزیابی پهنه های آسیب پذیر شهری ضروری است. این ارزیابی و برنامه ریزی در راستای آن، کارآمدترین و یا شاید بهترین گزینه مدیریت و برنامه ریزی شهری برای مقابله با مخاطرات طبیعی و به خصوص زلزله می باشد. از این رو در این پژوهش با توجه به احتمال آسیب پذیری شهر اهر به دلیل موقعیت جغرافیایی آن، سعی شده است با بررسی وضعیت موجود و تجزیه و تحلیل آن، به ارزیابی و تحلیل آسیب پذیری فضاهای شهری اهر در برابر بحران زلزله پرداخته شود. نوع این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و برای جمع آوری داده ها از منابع کتابخانه ای و داده های میدانی استفاده شده است. برای سنجش آسیب پذیری فضاهای کالبدی شهر در برابر زلزله از شاخص های 15گانه در سه طیف شاخص های سازه ای، برنامه ریزی و طبیعی بهره گرفته شده است. پس از تعیین وزن شاخص ها با استفاده از تحلیل توابع چند متغییره، سعی شده است با استفاده از دو مدلAHP و Fuzzy Logic به این موضوع پرداخته شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که حدود 30 درصد از فضاهای ساخته شده شهری اهر در برابر زلزله، آسیب پذیری متوسط به بالایی دارند و ساختار کالبدی مطلوبی برای مدیریت بحران ناشی از زلزله را ارائه نمی نمایند؛ محلات حاشیه نشین در پهنه آسیب پذیری بالا و بافت فرسوده و بخش های تاریخی ناحیه مرکزی شهر در پهنه های آسیب پذیری بسیار بالا طبقه بندی شده اند. بنابراین