هوشنگ سرور گوگ تپه

امروزه توسعه فیزیکی شهرها و تعیین الگوی بهینه آن از مباحث جدی و مهم در میان جغرافیدانان و برنامه ریزان شهری میباشد. از آنجائی که نوع الگوی توسعه فیزیکی شهرها با ابعاد اقتصادی، کیفیت دسترسی به خدمات و نیز با محیطزیست شهری در ارتباط بوده، در حال حاضر تلاش برنامهریزان شهری ترویج و جایگزینی الگوهای مطلوب و بهینهای همچون رشد هوشمند و فشرده بهجای الگوی رشد پراکنده و افقی پرهزینه و ناپایدار بوده است. در سالهای اخیر، توسعه پراکنده و افقی بهعنوان الگوی رایج و غالب توسعه فیزیکی شهرهای ایران محسوب میشود. این امر ضمن تحمیل هزینههای فزاینده مالی بر مدیریت شهری، زمینه تخریب اراضی کشاورزی اطراف شهرها را فراهم کرده است. این در حالی است که بافت درونی شهرها شامل )بافت فرسوده، اراضی و ساختمانهای متروکه قدیمی( از ظرفیت مطلوبی برای پاسخگویی به نیازهای کالبدی شهرها برخوردار میباشند. از سویی توسعه ساختوسازها در اراضی پیرامونی شهر از قابلیت یکسان برخوردار نبوده و میبایست با بررسی و طبقهبندی اراضی، جهات و پهنههای مناسب برای توسعه شهر را مشخص نمود. این پژوهش با هدف تعیین الگوی بهینه توسعه فیزیکی آتی شهر مراغه، الگوی توسعه فضایی- کالبدی شهر را از دو جهت درونزا و برونزا موردبررسی قرار داده است. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و شیوه جمعآوری اطلاعات مبتنیبر مطالعات اسنادی و کتابخانهای میباشد. در این رابطه، فرم و الگوی توسعه کالبدی فضایی شهر مراغه با استفاده از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن - موردسنجش قرار گرفت؛ همچنین، بهمنظور امکانسنجی توسعه فضایی کالبدی شهر )درونی و بیرونی( و تبیین تنگناها، موانع و - فرصتهای توسعه، مجموعهای از متغیرهای طبیعی، کالبدی و انسانی مورداستفاده قرار گرفت.