هوشنگ سرور گوگ تپه

بیش از 60 سال از عمر برنامه ریزی شهری در ایران می گذرد ، حاصل برنامه ریزی شهری در این مدت تهیه طرحهای توسعه شهری جامع ، تفصیلی و هادی و اجرای آن در در شهرهای مختلف ایران می باشد ، اما نتیجه این طرحها در مدیریت ، توسعه و پاسخ دهی به نیاز های مختلف اقتصادی ، اجتماعی و به ویژه کالبدی از کارنامه قابل قبولی برخوردار نمی باشد ، این طرح ها با نقاط ضعف و نا کارآمدی مختلفی از جمله فقدان مدیریت توانمند و بدنه کارشناسی در ساختار سازمانی شهرداریها ، نبود پشتوانه منابع مالی از سوی دولت برای اجرای اهداف پیش بینی شده به ویژه خدمات عمومی، ضعف روش شناسی و اتکای این طرحها به روشهی کمی و سرانه ها و غیره روبرو هستند . اما یکی از مهمترین خلاء ها و ناکارآمدی های این طرح ها فقدان طرح های کلان فرادست ملی و منطقه ای جنس آمایش سرزمین می باشد ، که نبود این طرح ها از ابعاد مختلف اقتصادی ، اجتماعی ، زیست محیطی موجب بلا تکلیفی و سر درگمی طرح های محلی می شود . این مقاله جایگاه طرح های آمایش سرزمین در ترسیم چشم انداز توسعه فضایی در مقیاس ملی و منطقه ای و همچنین نقشی که طرح های محلی همچون جامع ، هادی شهری و روستایی در اجرا و عملیاتی نمودن اهداف طرح های کلان داشته باشند ، را بررسی کرده است . نتایج این تحقیق نشان می دهد که در صورتیکه اهداف طرح های آمایش سرزمین در سطوح و سلسله مراتب پایین برنامه ریزی از ضمانت اجرایی برخوردار باشد بسیاری از مشکلات و مسائل مربوط به برنامه ریزی شهری و منطقه ای کشور از جمله تخریب اراضی حاصلخیز کشاورزی و باغات، توسعه گسیخته و پراکنده سکونتگاههای شهری و روستایی ، مکان گزینی نامناسب شهرکهای صنعتی ، آلودگی هوا و مشکلات زیست محیطی ، مخاطرات طبیعی و غیره قابل حل خواهد بود.