چکیده: ضایعات پس از برداشت محصولات باغبانی به ویژه در اثر آلودگی های قارچی یک عامل مهم در کاهش عمر انباری میوه و سبزی به حساب می آید. استفاده از قارچ کش ها شیمیایی باعث کنترل پوسیدگی می شود ولی پسماند آن ها بر روی محصولات باعث ایجاد نگرانی در مصرف کنندگان شده و این ترکیبات باقیمانده بر سطح محصولات باعث آسیب به سلامتی انسان ها و آلودگی در محیط زیست می شوند و برای کنترل این معضل توجه گسترده ای به ترکیبات طبیعی معطوف شده است. به منظور بررسی اثر ضد قارچی اسانس گیاهان بادرشبی (.Dracocephalum moldavica L)، اسطوخودوس (.Lavandula officinalis Chaix) و سرو نقره ای (Cupressus arizonica Greene) بر کنترل بیماری کپک آبی (Penicillium expansum Link) میوه های گلابی، دو آزمایش جداگانه یکی در شرایط درون شیشه ای و دیگری در شرایط نگهداری میوه های گلابی در سردخانه انجام گرفت. غلظت های مورد استفاده در شرایط درون شیشه ای و سردخانه صفر (شاهد)، 250، 500 و 1000 میکرو لیتر در لیتر بود. نتایج آزمایشات درون شیشه ای نشان داد اسانس سرو نقره ای و بادرشبی به ترتیب کمترین و بیشترین تاثیر را در جلوگیری از رشد قارچ داشته اند. به طوری که اسانس سرو نقره ای در غلظت 1000 میکرو لیتر در لیتر محیط کشت هیچ گونه تاثیری در جلوگیری از رشد قارچ نداشت. اما بادرشبی در غلظت 500 میکرولیتر در لیتر به طور کامل از رشد قارچ جلوگیری نمود. نتایج آزمایشات سردخانه ای نشان داد تیمار اسانس؟ تاثیر معنی داری بر بیماری کپک زدگی گلابی داشت. به طوری که تعداد میوه های آلوده و شدت بروز بیماری در میوه های تیمار شده کاهش یافت. به طوری که بیشترین و کمترین تعداد میوه های آلوده و شدت بیماری به ترتیب در غلظت های صفر و 1000 میکرو لیتر در لیتر هر کدام از تیمار های اسانس ها دیده شد. نتایج بررسی ها نشان داد اسانس بادرشبی و سرو نقره ای به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر در تعداد میوه های آلوده و شدت بروز بیماری کپک آبی داشته اند و هیچ کدام از اسانس ها تاثیر معنی داری بر ویژگی های کیفی میوه ایجاد نکردند. با توجه به نتایج این پژوهش می توان اسانس گیاه بادرشبی را به عنوان جایگزین احتمالی قارچ کش های شیمیایی در کنترل کپک آبی در گلابی پیشنهاد کرد.
