محمد باقر حسن پور اقدم

گیاه دارویی استویا Stevia rebaudiana Bertoni درختچه چند ساله کوچکی از خانواده Asteraceae است که بومی جنوب آمریکا، به ویژه برزیل و پاراگوئه، می باشد. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر عوامل مختلف در القا و رشد ریشه های مویین توسط آگروباکتریوم رایزوژنز در گیاه استویا صورت گرفت. بذور استویا در شرایط درون شیشه ای کشت شدند. پس از جوانه زنی و رشد گیاهچه ها، ریزنمونه های قطعات ریشه، ساقه و برگ در سنین 30 ، 60 و 90 روزه از گیاهچه های درون شیشه ای به دست آمد. سویه های ATCC15834 ، R1000 و C58 آگروباکتریوم رایزوژنز )حاوی صفر و 100 میکرومولار استوسرینگون( در دو محیط کشت NYA و LB با روش غوطه وری و اسپری به مدت 72 ساعت در دمای 27 درجه سانتیگراد همکشت گردیدند. ریزنمونه های تلقیح شده بعد از حذف باکتری اضافی به محیط 1/2MS و MS جامد حاوی 400 میلی گرم بر لیتر آنتیبیوتیک سفوتاکسیم منتقل گردیدند. به منظور بهینه سازی محیطکشتهای مختلف بر رشد ریشه های مویین در محیط کشت مایع، از محیط 1/2MS با غلظتهای 5 / 1 % و 3 % ساکارز و IBA 2 / 0 میلی گرم بر لیتر استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد هر سه سویه آگروباکتریوم بر القای ریشه مویین در ریزنمونه برگ استویا مناسب بودند ولی، سویه ATCC15834 قابلیت بیشتری در القای ریشه های مویین داشت. بیشترین میزان فراوانی ریشه مویین در محیط سوسپانسیون NYA و محیط همکشتی 1/2MS بود. همچنین در مرحله پرآوری ریشه های مویین محیط 1/2MS دارای 5 / 1درصد ساکارز مناسبترین محیط شناخته شد. لاینهای حاصل از سویه ATCC15834 استویا، کلون برگ ) AL 2C ( پررشدترین لاین بود.