محمد باقر حسن پور اقدم

گیاه سنبل الطیب (Valeriana officinalis L.) از خانواده Valerianaceae به عنوان گیاه دارویی ارزشمند همواره مورد توجه بوده است که از آن برای درمان بیماری های عصبی استفاده می شود. پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل سویه های باکتری (R1000, LBA9402, C58, A4, GM, ATTCC15834)، سن ریزنمونه جهت تلقیح (10، 20 و 30 روز) و ریزنمونه های مختلف گیاه سنبل الطیب (برگ و ریشه) در سه تکرار انجام گرفت. جهت کشت باکتری ها از محیط کشت MYA جامد و جهت تهیه سوسپانسیون باکتری به منظور تلقیح از محیط MYA مایع حاوی آنتی بیوتیک ریفامپسین با غلظت 50 میلی گرم در لیتر استفاده گردید. دو روش تلقیح (روش غوطه وری و تزریق) بر درصد ریشه زایی ریز نمونه ها مورد ارزیابی قرار گرفت و روش تزریق در القای ریشه مویین بر ریزنمونه ها مؤثر واقع نشد. پس از مشخص شدن بهترین سویه و بهترین ریزنمونه، جهت پرآوری ریشه های مویین کلون ها در محیط کشت جامد MS ،1/2 MS و MS + 0.2 mg/L NAA کشت گردیدند، مشاهده شد که ریشه های قرار داده شده در محیط کشت MS بیشترین زیست توده را داشتند. سویه ATCC15834و A4 رشد یافته در محیط MYA روی ریز نمونه برگی 30 روزه مناسب ترین سویه ها بودند. بیشترین طول ریشه و تعداد ریشه مویین در القای با سویه A4 دیده شد. ریشه های مویین القاء شده در محیط کشت MS حاوی 3 درصد ساکارز در دمای 25 درجه سانتی گراد بیشترین میزان رشد ریشه های مویین را نشان داد. نتایج نشان داد که کاربرد سویه های ATTCC15834, R1000, LBA9402 و A4 باعث القای ریشه های مویین در گیاه سنبل الطیب شد و دو سویه دیگر در القای ریشه های مویین ناکارآمد بودند.