محمد باقر حسن پور اقدم

مقدمه ویروس موزائیک خیار با عامل ( Cucumber mosaic virus )CMVاز بیماریهای مهم خیار و بسیاری از محصولات دیگر به- شمار میرود که در سراسر جهان ازجمله ایران سالانه میزان زیادی خسارت وارد میکند. در سالهای اخیر کاربرد القاءکننده- های دفاعی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. لذا در پژوهش حاضر بهمنظور بررسی نقش سدیمنیتروپروساید ( )SNPبهعنوان یک محرک زیستی ترکیبات دفاعی، کدو بهعنوان یک رقم حساس به ویروس موزائیک خیار انتخاب شد. مواد و روشها گیاهان در مرحله دوبرگی کامل بهوسیله CMVبا غلظت 54میکروگرم بر میلیلیتر مایهزنی و سپس 04ساعت بعد گیاهان آلوده به CMVبا SNPدر سه غلظت 144 ،144و 744میکروگرم در میلیلیتر اسپری شدند. درنهایت میزان بیان ژن پروتئین پوششی و رپلیکاز ویروس، الگوی تظاهر ژنهای دفاعی Pr1 ،LOX1 ،GPX1 ،PALو Pr3و برخی ویژگیهای فیزیولوژیکی کدو در سه تکرار از هفتهی اول تا سوم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج و بحث نتایج نشان داد که در گیاهان تیمارشده با SNPروند تظاهر و بیان برخی از ژنهای دفاعی مورد بررسی پس از تیمار CMV افزایش یافت، بهطوریکه گیاهان آلوده به ویروس و سپس تیمارشده با SNPبهصورت وابستهبه غلظت اغلب تا هفتهی سوم نسبتبه گیاهان شاهد (تلقیحشده فقط با )CMVافزایش بیان نشان دادند و به حداکثر بیان خود رسیدند. علاوهبراین برخی ویژگیهای فیزیولوژیکی مورد مطالعه در کدوی آلوده به ویروس و تیمارشده با SNPنیز بهبود یافتند. لذا میتوان کاربرد SNP را بهخصوص در میزان القاء مقاومت سیستمیک در کدو علیه CMVموثر دانست