محسن جان محمدی

چاودار (Secale cereale L.) یکی از گرامینه های مهم و با ارزش است که برای تولید نان یا مصرف علوفه مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی روابط بین عملکرد دانه و اجزاء عملکرد، 64 ژنوتیپ مختلف چاودار در آزمایش لاتیس ساده با دو تکرار در سال 1395 در منطقه مراغه مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با صفت های وزن سنبله، وزن دانه سنبله، شاخص برداشت سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی دار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام به گام سهم هر یک از صفت هایی که بیشترین تأثیر را در عملکرد دانه داشتند مشخص گردید صفت های وزن دانه سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح به مدل رگرسیونی عملکرد دانه واردشده و 75 درصد از تنوع موجود بین ژنوتیپ ها را تبیین کردند. بر اساس تجزیه علیت نیز دو صفت مذکور به ترتیب با ضرایب 71/0 و 60/0 بیشترین تأثیر مستقیم را روی عملکرد دانه داشتند. از طرف دیگر وزن سنبله بیشترین تأثیر مستقیم و غیرمستقیم را (از طریق افزایش وزن دانه سنبله) بر افزایش عملکرد دانه داشت. به طورکلی از این مطالعه مشخص شد که دو صفت وزن دانه سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح در اولویت اول و صفت های مرتبط با ویژگی های سنبله، وزن هزار دانه، قطر ساقه، شاخص برداشت، طول ریشک و ارتفاع گیاه در الویت بعدی بر افزایش عملکرد دانه مؤثر می باشند و می توان از آن ها به عنوان شاخص هایی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد دانه استفاده نمود.