محسن جان محمدی

با توجه به افزایش جمعیت و افزایش روز افزان نیاز به آب و غذا، مشکل تامین آب برای کشاورزان در حال تبدیل شدن به یک چالش بزرگ خصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک،می باشد. برخی عوامل نظیر رواناب، تبخیر سطحی و نفوذ به اعماق پایین خاک، از جمله مورادی می باشند که به طور معنی داری سهم بارش قابل دسترس برای رشد گیاه را کاهش می دهند. این در حالی است که در صورت تامین بودن سایر شرایط نظیر وجود مقادیر کافی مواد غذایی، اضافه کردن حجم کمی از آب می تواند موجب افزایش معنی دار عملکرد در گیاهان با راندمان بالای مصرف آب (WUE) گردد. در جایی که چنین اقدامی نتواند رطوبت کافی برای رشد گیاه زراعی را در کل دوره فصل رشد تامین نماید، روش های جمع آوری آب نظیر زراعت با روانابها (Runoff farming)، به عنوان مکمل بارندگی ها در مناطق با وسعت کم گزینه های مناسب تری به شمار می آید. به دلیل شور شدن خاک و کاهش منابع آب شیرین، محدودیت های جدی برای بهره وری محصولات در سرتاسر جهان را ایجاد می کند. یکی از راهکارهای استفاده از آبهای شور با بکارگیری و کشت گیاهان هالوفیت می باشد. تکنیک جمع آوری آب در ریز حوزه ها (درون مزرعه ای نظیر مسکات، نگاریم، جوهاد، حفیر، تراس های ابرویی و کمانی) یا ابخوان ها بزرگ در نواحی حاشیه ای و مناطق کوهستانی، استفاده از بارندگی نازل شده بر پشت بام های شهری (rooftop catchments)، استفاده از پسابهای شهری با ادخال گیاهان مقاوم به فلزات سنگین و اصلاح کننده های خاکی (Phytoremediation technologies) در تناوبهای زراعی در اراضی کم بازده حاشیه ای (marginal land)، تلقیح بذور با باکتریهای بهبود دهنده رشد (Plant growth-promoting rhizobacteria) قبل از کاشت جهت افزایش قدرت زیست پالایی، استفاده از گیاهان فراموش شده و بومی و شناسایی مکانیزیمهای فیزیولوژیکی و سلولی و مولکولی مقاومت گیاهان به سموم یا فلزات سنگین پسابهای صنعتی و شهری از جمله موارد موثر بر بهبود تولید در شرایط کم آب خواهد بود.