محسن جان محمدی

گیاه گلرنگ (Carthamus tinctorius) به عنوان یک گیاه بومی و نسبتا فراموش شده مطرح می باشد که گلهای آن حاوی بسیاری از مواد طبیعی با طیف وسیعی از مصارف اقتصادی است. معروف ترین رنگ جدا شده از گلبرگ های گل، هیدروکسی سافلور A (HSYA) است که دارای خواص ضد باکتری، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است. این گیاه عمدتاً برای بذر آن که به عنوان روغن خوراکی استفاده می شود، کشت می شود. از دیرباز C. tinctorius در طب سنتی به عنوان پاک کننده، ضد درد، تب بر و پادزهر مسمومیت استفاده می شده است. گیاهی مفید در مشکلات دردناک قاعدگی، خونریزی پس از زایمان و پوکی استخوان است. اخیراً مشخص شده است که C. tinctorius دارای فعالیت های آنتی اکسیدانی، ضد درد، ضد التهابی و ضد دیابت است. کارتامین، زرد گلرنگ از ترکیبات اصلی گل C. tinctorius هستند. کارتامیدین، ایزوکارتامیدین، هیدروکسی سافلور زرد A، سافلور زرد A، سافلامین C و لوتئولین از ترکیبات اصلی گزارش شده از این گیاه هستند. کاریوفیلن، p-آلیل تولوئن، 1-استوکسی تترالین و هنیکوزان به عنوان اجزای اصلی اسانس گل C. tinctorius شناسایی شدند. به دلیل جمع آوری آسان گیاه و گستردگی و همچنین فعالیت های بیولوژیکی قابل توجه، این گیاه در بسیاری از نقاط جهان تبدیل به غذا و دارو شده است. با این حال هنوز اطلاعات جامعی در خصوص مدیریتهای زارعی بر روی میزان ترکیبات مذکور در دست نیست. با توجه به مقاومت به خشکی گیاه مذکور باید این جایگاه این گیاه در تناوب ها جدی انگاشته شود.