محسن جان محمدی

در سطح جهانی، بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب است. حدود 70 درصد از برداشت های آب زیرزمینی از سیستم های تولید کشاورزی پشتیبانی می کنند، که بیش از 40 درصد از کل آب آبیاری را از این طریق تامین می شود. با وجود تغییرات اقلیم و کاهش بارش ها این درصدها حتی در مناطق نیمه خشک که استفاده از آب زیرزمینی برای آبیاری در دهه های گذشته افزایش یافته است، بیشتر است. بنابراین کشاورزی در مناطق نیمه خشک در برابر کمبود آب و کاهش آب زیرزمینی آسیب پذیر است. در شرایط مذکور مدیریت های آبیاری، بهبود شرایط خاکی و آمایش و پهنه بندی منطقه و معرفی گونه های جدید مقاوم به خشکی ضروری می باشد. زراعت با رواناب ها به استحصال بارش های یا سیلابها برای اهداف آبیاری اشاره دارد. هنگامی که آب های سطحی استحصال شده از مناطق کشت نشده به یک منطقه زراعی هدایت می شود، این روش کشاورزی رواناب نامیده می شود که یکی از راهکارهای مفید در دیمزارهای مناطق نیمه خشک نظیر مراغه محسوب می شود. استفاده از آبهای شور با بکارگیری و کشت گیاهان هالوفیت می باشد. تکنیک استحصال آب در ریز آبگیرهای درون مزرعه ای نظیر پشته های تراز، حفر گودال، خطوط کاشت عمود در جهت شیب، کشتهای ردیفی، تراس بندی و سازه های سنتی برای زراعت در بستر مسیل ژسورها، مسکات، سیستم های خارج از مسیل نظیر مخازن ذخیره آب نظیر نگاریم، جوهاد، حفیر و پشته های بزرگ در نواحی حاشیه ای و مناطق کوهستانی از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از پسابهای شهری با ادخال گیاهان هالوفیت و مقاوم به شوری نظیر گیاهان مرتعی Thinopyrum ponticum، سورگوم و Atriplex spp., Kochia spp می تواند فشار موجود بر روی منابع زیرزمینی را بکاهد.