محسن جان محمدی

اسانس گیاهان دارویی به شدت تحت تاثیر شرایط اقلیمی و محیطی قرار می گیرد. به منظور ارزیابی ترکیب اسانس گیاه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، گیاهان بادرشبو کشت شده در شرایط مزرعه ای در نقاط مختلف ایران (مراغه، تهران،: اصفهان، خوی، پیرانشهر) جمع آوری گردید. نتایج نشان داد شرایط خاکی و اقلیمی بر میزان اسانس تاثیر معنی دار دارد به طوری که بیشترین و کمترین مقدار اسانس در اصفهان (63 میلی لیتر در 100 گرم در گیاه خشک) و مراغه (41 میلی لیتر ) مشاهده شد. همچنین شهرهای تهران و اصفهان به ترتیب با 27 و 29 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد اسانس را داشتند. اجزای اصلی روغن شامل ژرانیول، ژرانیال، نریل استات، ژرانیل استات و نرال بود. ژرانیول و ژرانیل استات در گیاهان کشت شده در تهران و سپس در اصفهان بیشترین مقدار را داشتند. ارزیابی محتوای اسانس نشان داد که با مقایسه مکان های مختلف، بیشترین دامنه تغییرات مربوط به ژرانیول (3/16 درصد)، نرال (16 درصد)، ژرانیل استات (26/14 درصد)، ژرانیل (22/14 درصد) و بتا پینن (22/14 درصد) بود. 1.7 درصد. نواحی مورد مطالعه دوره های رشدی یعنی از مرحله کاشت تا گلدهی متفاوتی داشتند. به طور قابل توجهی، تأثیر مکان بر محتویات سابینن، لینالول و نریل استات ناچیز بود، به طوری که این اجزا در مناطق مختلف نسبتاً یکسان باقی ماندند. بررسی حاضر حاکی از آن بود که مناطق میانی ایران حاوی بهترین شرایط برای تولید اسانس از گیاه بادرشبو می باشد.