محسن جان محمدی

زیره سبز یکی از محصولات مهمی است که برای مقاصد مختلف دارویی و صنایع غذایی کشت می شود و دانه آن به تنهایی یا همراه با سایر مواد به عنوان ادویه و داروها کاربرد فراوانی دارد. در بررسی و ارزیابی میزان اسانس زیره سبز با کاربرد کودهای ارگانیک در سطوح مختلف (5 تا 20 تن کود دامی در هکتار) نتایج نشان داد که به طور متوسط دانه های زیره حاوی 3 درصد اسانس به دست آمده از روش تقطیر با آب، بر اساس وزن خشک بودند. در مجموع بیست و شش ترکیب که حدود 97 درصد اسانس را تشکیل می دهند. تجزیه اسانس توسط GC-MS نشان داد که کومینالدئید (4/49 %)، پی-سیمین (4/17 %)، بتا پینین (31/6 %)، آلفا ترپینین (82/6 %)، گاما- ترپینین (18/6 %)، پی-سیمین 7 اُل (65/4 %) و تیمول (84/2 %) در اسانس استخراجی حضور داشتند. با این حال مشتقات آروماتیک فرار بخش عمده (7/52 درصد) اسانس را تشکیل می دهند و ترکیبات اصلی کومینالدئید (4/49 %) و تیمول (4/2 %) و o-کومنول (1/0 %) و کارواکرول (4/0 %) در مقادیر جزئی بودند. علاوه بر ترکیبات مذکور 14 ترکیب با سهم جزئی (4/0- 05/0 %) شناسایی شدند. بررسی حاضر نشان داد که ترکیبات آروماتیک حدود 7/52 درصد اسانس را تشکیل می دهند. ترکیبات مونوترپن حدود 4/31 % به عنوان جزء اصلی اسانس بودند که α-terpinen-7-al و p-cymen-7-ol غالب ترین آنها بود. هیدروکربنهای آلیفاتیک در مقدار بسیار ناچیز در اسانس حضور داشتند (کمتر از 05/0 %). بالاترین میزان اسانس با کاربرد 15تن کود دامی در هکتار به ثبت رسید.