چکیده
فن آوری های زراعی که امکان افزایش مداوم تولید جهانی غذا را تا به امروز مهیا نموده اند تا حدود زیادی به ارقام پر محصول، کودها، کنترل آفات و آبیاری متکی بوده اند. این در حالی است که بدلیل افزایش نیاز غذایی در سطح منطقه ای، تامین آب برای کشاورزان در مناطق گرم و خشک در حال تبدیل شدن به یک چالش بزرگ می باشد. در نقاطی که بارش ها به صورت پراکنده در طول سال حادث می شوند زراعت دیم می تواند به عنوان یک گزینه مطرح باشد. این رویکرد مستلزم به دام انداختن بارش حادث شده در طول دوره آیش و ذخیره آن برای استفاده محصول بعدی می باشد. کارایی ذخیره آب از طریق کاهش خاکورزی و یا عدم خاکورزری افزایش می یابد. در خاکورزی کاهش یافته با حفظ بقایای گیاهی به صورت مالچ در سطح خاک می توان ذخیره آب در خاک را افزایش داد و از تبخیر آن نیز جلوگیری نمود. ولی بکارگیری سیستم های کم خاکورزی که اولین بار در مناطقی بجز ایران ابداع شده اند لزوما نمی تواند در سیستم های نسبتاً سنتی دیم ایران کارآمد باشد. با توجه به تفاوت های بارز در میزان بارندگی، پراکنش باران در طی فصل رشد، شرایط دمایی مناطق، نوع خرد اقلیم های موجود در منطقه، گیاهان بومی منطقه و نیز امکانات کشاورزان، به نظر می رسد بکارگیری تکنیک و روش های مختلف بومی و سنتی ذخیره و محافظت از آب باران که از چشم اندازهای فنی، اگرواکولوژیک و اجتماعی-اقتصادی در سطح منطقه پذیرفته شده باشند می توانند در افزایش عملکرد محصولات دیم منطقه ای موثر باشند. ایجاد سازهای جمع آوری و هدایت رواباب ها نظیر ژسور، مسکات، کاگ، انواع مختلف تراس بندی ها، باندهای کنتوری و همچنین روشهای نظیر پیتینگ، ایجاد خاکریز های هلالی و ابرویی، استفاده از آب بین ردیفهای کاشت و بکار گیری مخازن و سدهای سنگی می توانند میزان آب قابل دسترس برای گیاهان را در طی ماه های خشک انتهای فصل رشد به طور قابل توجهی افزایش دهند. مدیریت های صحیح زراعی نظیر بهینه نمودن تاریخ کاشت در هر منطقه برای بهره گیری از ریزش باران در طی رشد فعال گیاه، تراکم و الگوی کشت مناسب و استفاده از آرایش کشت کپه ای از سایر موارد تأثیر گذار و خاص منطقه ای محسوب می شوند. استفاده از سیستم های لی فارمینگ در مناطقی که از بارش های نسبتا بالا برخوردار می باشند این فرصت را ایجاد می کند تا بدون آیش گذاشتن زمین، ضمن افزایش حاصلخیزی خاک در دراز مدت،