محسن جان محمدی

تنش خشکی و دماهای بالا، عوامل اجتناب ناپذیری هستند که در محیط های کشاورزی مناطق نیمه خشک وجود دارد و در نتیجه مانع تولید، کیفیت و انرژی زیست توده تنش کمبود آب یک عامل محدود کننده محیطی رایج و تاثیر گذار بر رشد و عملکرد محصولات زراعی است، با این حال ویژگی های رشد و عملکرد در بین گیاهان دانه روغنی در شرایط کم آبیاری به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است. آزمایشی به منظور بررسی سطوح مختلف کم آبیاری بر مولفه های رشد و اجزای عملکرد گلرنگ در منطقه مراغه انجام گردید. نتایج بررسی حاکی از آن بود که کم آبیاری ملایم (آبیاری متوسط: 60 درصد تبخیر و تعرق پتانسیل) موجب کاهش معنی دار ارتفاع بوته گردید (21 درصد). این در حالی بود که تعداد شاخه های فرعی و عرض سایه انداز تفاوت معنی داری در کم آبیاری ملایم با شرایط شاهد نداشت. با این حال کم آبیاری شدید (آبیاری تا 40 درصد تبخیر و تعرق پتانسیل) باعث کاهش 51 درصدی تعداد شاخه های فرعی و کاهش 35 درصدی عرض سایه انداز گردید. روند مشابهی برای محتوای کلروفیل به ثبت رسید و کم آبیاری شدید محتوای کلروفیل برگ را تا 22 درصد کاهش داد. بررسی وزن هزار دانه نشان داد که کم آبیاری متوسط و شدید موجب کاهش 4 و 8 درصدی در این مولفه گردید با این حال تفاوت معنی داری بین کم آبیاری متوسط و شاهد مشاهده نشد. بررسی عملکرد دانه ای نشان داد که کم آبیاری متوسط در مقایسه با شاهد تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه ای نداشت. نتایج بدست آمده نشان داد که کم آبیاری متوسط میتواند به عنوان یک راهکار برای بهبود راندمان مصرف آب در شرایط کمبود آب قابل دسترس برای آبیاری در منطقه مورد استفاده قرار گیرد.