مجتبی نورآئین

مناطق با آب وهوای خیلی خشک در مکان های واقع شده اند که شاخص خشکی (یونسکو) آن ها کمتر از 0.03 است. در ایران این نوع آب وهوا در استان های کرمان، یزد و سیستان و بلوچستان قرار دارد و دارای بارندگی بسیار کم می باشند. مدیریت آب در این مناطق از درجه حساسیت بالایی برخوردار است. تبخیروتعرق مرجع (ETO) از عمده ترین اجزای چرخه هیدرولوژی است که برآورد صحیح آن، در محاسبه تبخیروتعرق واقعی (ET)، طراحی و مدیریت سامانه های آبیاری، مطالعات منابع آب، برنامه ریزی دور آبیاری و تعیین کارایی مصرف آب در گیاهان از اهمیت زیادی برخوردار است. در بسیاری از مناطق لایسیمتر یا متغیرهای هواشناسی کافی جهت برآورد ETO در اختیار نداریم در این صورت می توان از توانایی مدل های هوشمند و به کمک اطلاعات ایستگاه های هواشناسی مشابه یا ایستگاه های اطراف مکان موردنظر، ETO را برآورد نمود. برای این منظور ایستگاه هواشناسی شهرستان انار (آب وهوای خیلی خشک) از استان کرمان به عنوان ایستگاه اصلی در نظر گرفته شد. 15 ایستگاه هواشناسی اطراف آن تا شعاع 300 (نزدیک) و 2 ایستگاه بیشتر از 300 کیلومتری (دور) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. تمام ایستگاه های با ده سال داده حاوی متغیر مورداستفاده در مدل فائو-پنمن – مانتیث (FPM) بودند. در تمام ایستگاه ها ETO با مدل FPM برآورد گردید. 12 سناریوی تلفیقی و منفرد با مدل هوشمند SVM برای برآورد ETO ایستگاه انار بکار برده شد. درنهایت کارایی سناریوها با معیار آماری NRMSE مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد سناریوی های منفرد کارای لازم برخوردار نبودند. در بین سناریوهای تلفیقی، سناریوی تمام ایستگاه ها (15 ایستگاه) تا شعاع 300 کیلومتری با NRMSE برابر 0.26 و سناریوی اولین ایستگاه های محور شمال جنوب+شرق-غرب (4 ایستگاه) با NRMSE برابر 0.27 با رتبه نسبتاً خوب، قابل قبول بودند. در نهایت سناریوی اولین ایستگاه های محور شمال جنوب+شرق-غرب به دلیل نیاز به ایستگاه کمتر، به عنوان گزینه برتر معرفی گردید.