مجتبی نورآئین

چکیده هدف: علف باغ ) Orchard Grass ( با نام علمی Dactylis glomerata L. گونهای از گراسهای پایا و دگر گردهافشان میباشد که در ایران از پراکنش مطلوبی برخوردار است. اگرچه جنس Dactylis طی دهههای گذشته به میزان زیادی مورد مطالعه قرار گرفته است، لیکن اطلاعات کمی در مورد تنوع ژنتیکی و الگوهای جمعیتی جمعیتهای طبیعی این گیاه در مناطق مرتعی وجود دارد. هدف از این پژوهش شناسایی تنوع ژنتیکی این گونه در منطقه آذربایجان شرقی میباشد. مواد و روشها: در این پژوهش، بذور 25 جمعیت Dactylis glomerata L. در مزرعه پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمالغرب و غرب کشور در تبریز به صورت طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار کشت گردید. سپس 34 ژنوتیپ )تک بوته( توسط 22 نشانگر ISSR مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: با توجه به نتایج حاصل از نشانگرهای ISSR ، در مجموع 424 جایگاه در ژنوم مورد تکثیر قرار گرفت که از این تعداد، 34 جایگاه در بین تمام ژنوتیپهای مورد مطالعه، تک شکل و 390 جایگاه نیز دارای چندشکلی یا پلی مورف بودند. میانگین درصد ) مجله بیوتکنولوژی کشاورزی )دوره 14 ، شماره 2، تابستان 1401 136 Agricultural Biotechnology Journal; Print ISSN: 2228-6705, Electronic ISSN: 2228-6500 چندشکلی ژنوتیپهای D. glomerata L. مورد بررسی توسط نشانگرهای ISSR ، 39 / 70 درصد برآورد شد. همچنین مقدار میانگین PIC )محتوای اطلاعات چندشکل( برای نشانگرهای ISSR ، برابر با 288 / 0، حداقل مقدار PIC برای نشانگر ISSR14 ( 175 / 0 ( و حداکثر مقدار PIC متعلق به نشانگر ISSR22 ( 341 / 0 ( بود. گروه بندی ژنوتیپهای D. glomerata L. بر اساس نشانگرهای ISSR ، توسط نرم افزارهای Mega 4.0.2 و Structure انجام گرفت. نتایج حاصل از گروهبندی توسط نرم افزار Mega 4.0.2 ، ژنوتیپها را در 4 گروه و توسط نرم افزار Structure ژنوتیپها را در 2 گروه قرار داد. نتیجهگیری: نتایج حاکی از آن است که کاربرد نشانگر ISSR جهت تمایز جمعیتهای خویشاوندی نزدیک دارای مزیت بالایی بوده و نقش بسزایی در تفکیک و تمایز افراد دارد. همچنین میانگین تنوع آللی بالا در نشانگرهای ISSR بیانگر سطح وسیع تنوع ژنتیکی در جمعیتهای D. glomerata L. ا ست. در کل میتوان گفت که نشانگر مولکولی ISSR تنوع بالایی را میان ژنوتیپها نشان داده و ابزار مناسبی برای بررسی تنوع ژنتیکی D. glomerata L. میباشد