مهدی رحمتی

خاک های شور اطراف دریاچه ارومیه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ویژه ای دارند که نیازمند مدیریت خاصی در مقایسه با خاک های غیرشور مجاور خود می باشند. بنابراین به عنوان اولین قدم در مدیریت بهتر این خاک ها، لازم است که شوری خاک پایش شده و توزیع مکانی مناطق شور و همچنین مرز بین خاک های شور و غیرشور اطراف دریاچه ارومیه مشخص گردد. اندازه گیری و پایش مستقیم شوری در سطح وسیع اراضی اطراف دریاچه، اگرچه کاری غیرممکن نیست ولی بسیار هزینه بر و زمان بر می باشد. لذا با توجه به کاربردهای وسیع تصاویر ماهواره ای در پایش شوری خاک، در این پژوهش تلاش شد تا توزیع مکانی خاک های شور و غیره شور اطراف دریاچه ارومیه مشخص و مرز بین خاک-های شور و غیر شور با به بکارگیری داده های ماهواره ای سنجنده ETM+ مشخص گردد. این تحقیق در منطقه ای با طول جغرافیایی "00 '09 ֯ 45 تا "00 '17 ֯ 45 شرقی و عرض های جغرافیایی "00 '24 ֯ 37 تا "00 '30 ֯ 37 شمالی انجام شد. برای این کار، مقادیر EC خاک در 188 نقطه اندازه گیری شد و تصاویر ETM+ نیز برای زمان نمونه برداری تهیه شد. سپس با اعمال روش ها و تکنیک های مختلف اقدام به کلاس بندی و دورسنجی شوری خاک به روش کمی و کیفی شد. در این راستا روش کلاس بندی نظارت شده برای طبقه بندی کیفی شوری خاک و روش رگرسیون چندگانه برای دورسنجی کمی شوری خاک استفاده شد. همچنین در این مسیر از شاخص های مختلف شوری، پوشش گیاهی، شدت، نسبت های باندی و مولفه های استخراج شده از تکنیک های مختلف داده کاهی مثل تجزیه به مولفه های اصلی و مجموعه الگوریتم های تبدیل MNF، شاخص PPI و نمایانگرهای n بعدی استفاده شد. نتایج کلاس بندی شوری خاک با استفاده از روش طبقه بندی نظارت شده با دقت کلی برابر با 58/81 درصد بیانگر دقت قابل قبول این روش برای دورسنجی نقشه شوری خاک به صورت کیفی می باشد. همچنین در بین روش های رگرسیونی مختلف اعمال شده نیز برازش رگرسیونی برای مجموعه داده های دارای NDVI بالاتر از 35/0 منجر به سه معادله رگرسیونی بین مقادیر EC اندازه گیری شده و شاخص های پوشش گیاهی، نسبت های باندی و کل شاخص های استفاده شده گردید که به ترتیب با R2adj های برابر با 487/0، 780/0 و 875/0 از قدرت بالایی در دورسنجی شوری خاک در مناطق دارای NDVIهای بالای 35/0 برخوردار بودند. به طور کلی نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده دقت کافی تصاویر ماهواره ای