مهدی رحمتی

خاک های با ویژگی انبساط و انقباض از جمله خاک هایی هستند که مدیریت آنها با برخی چالش ها همراه می باشد. عملیات خاکورزی در این خاک ها به دلیل چسبنده بودن در زمان مرطوب و سخت بودن در مواقع خشک با مشکلاتی همراه می باشد. یکی از راهکارهای مدیریت این خاک ها، استفاده از تهویه کننده های خاک می باشد. در همین راستا، در تحقیق حاضر آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی (CRD) با دو فاکتور شامل انواع مختلف بهبودکننده های خاک (صمغ عربی و کیتوسان) و مقادیر مختلف بهبودکننده ها (صفر، پنج گرم بر کیلوگرم و ده گرم بر کیلوگرم) با سه تکرار به منظور بررسی اثرگذاری بیوپلیمرهای طبیعی فوق در بهبود کیفیت خاک از دیدگاه خصوصیات فیزیکی خاک های انبساط پذیر انجام شد. در نهایت تعدادی از ویژگی های خاک پس از یک دوره زمانی خواباندن حدودا سه هفته ای مورد پایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد صمغ عربی و کیتوسان موجب افزایش Ks (حدودا دو برابر) و WAS (حدودا 3 تا 4 برابر) شد. شاخص MWD در اثر تیمار خاک ها با صمغ عربی حدودا دو برابر افزایش و در اثر تیمار با کیتوسان حدودا دو برابر کاهش نشان داد. در ارتباط با هدر رفت آب خاک نیز، صمغ عربی موجب حفظ رطوبت بیشتری در خاک در مقابل نیروی تبخیر گردید. میزان انبساط خاک های مورد آزمایش نیز در اثر کاربرد هردو بیوپلیمر فوق به حدود نصف کاهش یافت. بنابراین به نظر می رسد بسته به هدف می توان از بیوپلیمرهای فوق برای تیمار خاک ها و کاستن از خاصیت انبساط و انقباض آنها استفاده کرد.