مهدی رحمتی

فرسایش خاک یکی از مهمترین فرآیندهایی است که منجر به تخریب خاک میشود. فرسایش آبی و بادی، حرکت تودهای و خاکورزی به عنوان مهمترین فرآیندهای فرسایش خاک در نظر گرفته شدهاند و از این رو مطالعات بیشتری هم بر روی این فرآیندها صورت گرفته است. با این وجود، در اوایل هزاره سوم، توجهها به پدیده هدر رفت خاک در اثر برداشت محصولات ریشهای (SLCH) جلب شد که علیرغم تاثیر قابل توجه آن در فرسوده شدن خاک نادیده گرفته شده است. تحقیق حاضر در دشت‏های جنوبی استان آذربایجان‏غربی در شش مزرعه چغندر قند در قالب طرح آزمایشات آشیانه ای به منظور مقایسه اثرات برداشت مکانیزه و نیمه مکانیزه در میزان SLCH انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که میزان هدر رفت خاک در برداشت نیمه مکانیزه تفاوت معنی‏داری با برداشت مکانیزه داشت به طوری که برداشت نیمه مکانیزه موجب هدر رفت خاک تا حدود 3 برابر برداشت مکانیزه می شود (88/1 در مقابل 65/0 تن بر هکتار به ازای هر برداشت). همچنین نتایج نشان داد که جرم مخصوص ظاهری و محتوای آب خاک اندازه گیری شده در فصل برداشت تاثیر معنی‎‏داری بر میزان هدر رفت خاک در اثر برداشت محصول ریشه‏ای نداشت. بنابراین مطابق نتایج این تحقیق توصیه می شود با به کارگیری برداشت مکانیزه محصول چغندرقند موجبات هدر رفت خاک در سطح مزارع کاهش یابد.