نیکو حمزه پور

پایش به هنگام شوری خاک براساس نمونه برداری های صحرایی، نیاز به زمان و هزینه زیادی دارند. بنابراین هرنوع روش مناسبی که بتواند منجر به کاهش هزینه ها از طریق استفاده از داده های ارزانتر شود، قدمی به سوی پایش پایدار تغییرات زمانی شوری خاک در بلندمدت خواهد بود. هدف از انجام این تحقیق، استفاده از روش انتروپی حداکثر اریب و خطای حاصل از استفاده از داده های صحرایی در یک بازه زمانی برای بهبود تخمین مکانی زمانی شوری خاک در نقاطی بدون اندازه گیری-های دقیق آزمایشگاهی بود. منطقه مورد مطالعه در حاشیه غربی دریاچه ارومیه، در شمال غربی ایران واقع شده است. هدایت الکتریکی خاک در صحرا برای تمامی نمونه ها و در تمام دورهای نمونه برداری اندازه گیری گردید. اما اندازه گیری شوری خاک در آزمایشگاه تنها برای دورهای اول، دوم و پنجم انجام شد. بعداز کالیبراسیون داده های صحرایی با داده های آزمایشگاهی برای دو دور اول نمونه برداری، هیستوگرام باقی مانده ها محاسبه گردید و سپس واریانس باقی مانده ها به عنوان خطای مربوط به داده های نامطمئن، در تخمین زمانی مکانی شوری خاک در سایر بازه های زمانی استفاده گردید. پس از اعتبارسنجی مدل به کار رفته، در نهایت مرز بین اراضی کشاورزی و شور تخمین زده شد. نتایج حاصل از اعتبارسنجی مقادیر تخمینی شوری خاک نشان داد استفاده از مدل کالیبراسیون و خطای محاسبه شده برای دو دور اول نمونه برداری با مقادیر میانگین خطا و میانگین مربعات خطای برابر با 12/0- و 72/0، می تواند در تخمین مکانی شوری خاک در دور پنجم نمونه برداری نیز از اعتبار لازم برخوردار باشد. لذا، از مدل برازش شده برای دو دور اول نمونه بردای، در تخمین زمانی مکانی شوری خاک در طی تمامی دورهای نمونه بردای استفاده گردید. نتایج حاصل از تخمین مرز بین اراضی شور و کشاورزی نشان داد شوری خاک در طی بازه زمانی بین 1389-1395، افزایش قابل توجهی داشت و شوری ثانویه خاک در زمین های کشاورزی در حال اتفاق است. به طوری که میانگین شوری خاک در منطقه مطالعاتی از 56/4 در طی پائیز 1390 به 65/6 در طی پائیز 95 افزایش یافت. مطالعات تکامل خاک در مرز تخمینی بین اراضی کشاورزی و شور نیز نشان داد شوری ثانویه در داخل برخی از پروفیل های مطالعاتی اتفاق افتاده است. براساس نتایج حاصل از این تحقیق، در اثر پسروی دریاچه ارومیه، شوری خاک در اراضی واقع در حاشیه غربی