ناصر صباغ نیا

از زمان ورود پروانه ی مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) در ایران در سال 1390، این آفت به صورت آفت کلیدی کشت های گوجه فرنگی در آمده و خسارت بالایی را وارد می سازد. از آنجا که استفاده از ارقام مقاوم می تواند جزئی از IPM را تشکیل دهد، هدف از این بررسی ارزیابی مقاومت آنتی زنوزی نسبی چند رقم گوجه فرنگی رایج می باشد که شامل دو آزمایش بررسی ترجیح تخم ریزی از طریق آزمون انتخابی بین 7 رقم گوجه فرنگیPRENSES ، MILAS،IRAZ ، KUBRA،ATABAY ،CLUSE وHAMRAN و بررسی استقرار لاروی از طریق آزمون غیر انتخابی بین 6 رقم متداول گوجه فرنگیPRENSES ، MILAS،IRAZ ، KUBRA، ATABAY وCLUSE بود. برای انجام آزمایش ها گیاهان مورد آزمایش در گلخانه کاشته شده و 5 روز قبل از اجرای آزمایش به آزمایشگاه منتقل شدند. این گلدان ها در دمای 2±25 درجه ی سانتی گراد، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16:8 ساعت قرار گرفتند. آزمایش ها در دو مرحله ی فنولوژیکی 30 و 60 روزگی بوته ها در قالب طرح کاملا تصادفی و با 3 تکرار، انجام گرفت. برای انجام آزمایش ترجیح تخم ریزی 50 و 30 عدد حشره کامل 1-2 روزه بدون توجه به جنسیت آنها به ترتیب برای مراحل فنولوژیکی 60 روزگی و 30 روزگی در داخل قفس رها سازی شد. نتایج بدست آمده که بین ارقام مورد مطالعه در ترجیح تخم ریزی اختلاف معنی داری وجود نداشت، شاخص عدم ترجیح (NPI) با استفاده از داده های بدست آمده برای همه ارقام محاسبه شد که تمامی ارقام در هر دو مرحله ی فنولوژیکی جزو ارقام حساس محسوب شدند بجز رقم ATABAY که در مرحله فنولوژیکی 30روزگی (41/93=درصد شاخص عدم ترجیح) جزو ارقام غیر حساس در این مرحله محسوب می شود. در آژمایش استقرار لاروهای نئونات در مرحله فنولوژیکی 30 روز بیشترین درصد استقرار لاروی با 66/76 درصد مربوط به رقم IRAZ و کمترین درصد استقرار لاروی مربوط به رقم ATABAY با 50/52 درصد می باشد. در مرحله فنولوژیکی دوم (60 روزگی گیاهان) بیشترین درصد استقرار مربوط به رقم ATABAY با 56 درصد و کمترین درصد استقرار لاروی مربوط به رقم CLUSEبرابر با 32 درصد بود. در تمامی ارقام مورد مطالعه به جز رقم ATABAY درصد استقرار با پیشرفت مرحله فنولوژیکی کاهش نشان داد.