ناصر صباغ نیا

بخش اعظم کشور دارای اقلیم خشک و نیمه خشک می باشد. یکی از اصلی ترین موانع تولید در مناطق نیمه خشک کمبود آب در طی مراحل حساس نموی گیاه می باشد.. کمبود آب و نیز افزایش جمعیت موجب گردیده است تا پسابهای شهری و صنعتی که دارای مقادیر زیادی فلزات سنگین و ترکیبات آلی می باشند برای پرورش گیاهان زراعی مورد استفاده قرار گیرند. آلودگی زمین های کشاورزی در اثر آبیاری با پسابها می تواند سلامتی بشر را به مخاطره اندازد لذا نیازمند توجه جدی می باشد. همچنین فلزات سنگین تجمع یافته می توانند بصورت مستقیم برخی ازمسیرهای متابولیکی گیاه را تحت تأثیر قرار داده و موجب کاهش عملکرد شوند. تاکنون روشهای مختلفی جهت اصلاح این امر بکار گرفته شده است ولی بدلیل قیمت بالا، کارایی پایین و تخریب خاک از نظر ساختار و حاصلخیزی، کاربرد عملی آنها میسر نیست. پالایش گیاهی یک روش نسبتا جدید می باشد که با استفاده از گیاه (تجمع دهنده فلز) مواد سمی موجود در خاک کاهش، حذف، تجزیه یا تثبیت می شوند و محیط به شکل قابل استفاده درمی آید. در برخی از موارد استخراج گیاهی را می توان با استفاده از میکروارگانیسم های مرتبط با ریشه تسهیل نمود. در این صورت تجزیه زیستی ترکیبات آلی پایدار (سمی) موجود در خاک در اطراف ریشه افزایش می یابد. بدنبال ترشحات ریشه گیاه نوع خاصی از میکروارگانیسم ها تکثیر می یابند و تجمع آنها در می تواند رشد گیاه را تحریک نماید. بطور کلی به نظر می رسد روش زیست پالایی می تواند مشکل آلودگی فلزات سنگین در نواحی شهری را تا حدودی برطرف نموده و قابلیت تولید دراین اراضی را افزایش دهد.