ناصر صباغ نیا

کیفیت میوه که به شبکه پیچیده ای از مسیرهای متابولیکی در طول فرآیند رسیدن میوه مربوط می شود، تعیین می گردد. خربزه به خاطر دارا بودن مقادیر متفاوتی از قندهای محلول میوه، اسیدهای آلی، رنگ، متابولیت های ثانویه، عطر و مواد فرار، دارای تنوع زیادی در ژنوتیپها میباشند. خربزه یکی از محصولات مهم جالیزی است و ارزیابی صفات مورفولوژی و فیزیولوژیکی آن ما را در شناخت و بکارگیری صفات مطلوب و سازگار کردن با اقلیم ایران کمک خواهد نمود. در این راستا پژوهشی با هدف بررسی ویژگیهای رشدی و برخی صفات فیزیولوژیکی سه رقم خربزه قبادلو، سفید و مشهدی با استفاده از یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار انجام گرفت. طی این بررسی تعدادی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی از جمله وزن، طول، قطر، اسیدیته قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول کل، کسر رسیدگی، کربوهیدرات کل، فنول کل، اسید آسکوربیک، تست پنل، غلظت آب، آبکی بودن و pHو شاخصهای رشدی مورد ارزیابی قرار گرفت. داده های حاصل از پژوهش با استفاده از نرم افزار SASآنالیز گردید. نتایج نشان داد صفت کیفی سه رقم خربزه از قبیل pH، مواد جامد محلول، کسر رسیدگی و غلظت آب بعد از گذشت زمان نگهداری، افزایش ولی اسیدیته قابل تیتراسیون، فنول کل، ویتامین C، آبدار بودن و کربوهیدرات کل کاهش یافت. تأثیر نوع رقم و زمان بر روی وزن، طول و قطر میوه، میزان کربوهیدرات میوه در سطح احتمال 1% معنیدار بود، اما اثرات متقابل آنها اختلاف معنیداری نداشت. تاثیر تیمار رقم و زمان و اثر متقابل آن بر روی صفات مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، کسر رسیدگی و میزان آبدار بودن در سطح احتمال 1% معنیدار بودند. اثرات رقم و زمان در غلظت آب میوه در سطح احتمال 1% معنی دار بود و اثرات متقابل آنها در سطح احتمال 5% اختلاف معنیداری داشت. نتایج حاصل از پژوهش حاضر اطلاعات جدید و خوبی را جهت شناساندن ارقام محلی و معرفی ویژگیهای کیفی و پس از برداشت آنها جهت مطالعات بعدی در اختیار پژوهشگران قرار می دهد.