ناصر صباغ نیا

در دسترس بودن آب یک عامل کلیدی تعیین کننده بهره وری گیاهان زمینی است. بسیاری از مدل های اقلیمی پیش بینی می کنند که تنش آبی به طور فزاینده ای عملکرد کشاورزی را به چالش می کشد و کمبودهای غذایی پیش بینی شده را تشدید می کند. برای تضمین امنیت غذایی و افزایش بهره وری کشاورزی، بهره وری آب محصول باید افزایش یابد. تحقیقات در دهه های گذشته نشان داده است که فیتوهورمون اسید آبسیزیک (ABA) یک تنظیم کننده مرکزی مصرف آب است و به طور مستقیم باز شدن و تعرق روزنه را تنظیم می کند. در این مطالعه، بررسی کردیم که آیا می توان بهره وری آب گندم را با افزایش حساسیت ABA آن بهبود بخشید. ما نشان می دهیم که بیان بیش از حد یک گیرنده ABA گندم، حساسیت ABA گندم را افزایش می دهد، که به طور قابل توجهی مصرف آب در طول عمر گیاه را کاهش می دهد. تجزیه و تحلیل های فیزیولوژیکی نشان داد که این ویژگی صرفه جویی در مصرف آب نتیجه کاهش تعرق و افزایش همزمان فعالیت فتوسنتزی است که با هم باعث افزایش تولید دانه در هر لیتر آب و محافظت از بهره وری در طول کمبود آب می شود. همچنین ایجاد سازهای جمع آوری و هدایت رواباب ها نظیر ژسور، مسکات، کاگ، انواع مختلف تراس بندی ها، باندهای کنتوری و همچنین روشهای نظیر پیتینگ، ایجاد خاکریز های هلالی و ابرویی، استفاده از آب بین ردیفهای کاشت و بکار گیری مخازن و سدهای سنگی می توانند میزان آب قابل دسترس برای گیاهان را در طی ماه های خشک انتهای فصل رشد به طور قابل توجهی افزایش دهند. مدیریت های صحیح زراعی نظیر بهینه نمودن تاریخ کاشت در هر منطقه برای بهره گیری از ریزش باران در طی رشد فعال گیاه، تراکم و الگوی کشت مناسب و استفاده از آرایش کشت کپه ای از سایر موارد تأثیر گذار و خاص منطقه ای محسوب می شوند. استفاده از سیستم های لی فارمینگ در مناطقی که از بارش های نسبتا بالا برخوردار می باشند این فرصت را ایجاد می کند تا بدون آیش گذاشتن زمین، ضمن افزایش حاصلخیزی خاک در دراز مدت، مشکل کمبود علوفه را نیز تا حدودی مرتفع نمود.استفاده از بذور توده ها و ارقام برتر محصولات دیم (گندم، جو، آفتابگردان، ارزن، سورگوم و حبوبات دیم) که در همان منطقه معرفی شده اند و بکارگیری تکنیک های موثر منطقه ای در قالب مزارع الگویی می تواند در تشویق زارعین موثر باشد. در این رابطه لازم است تا منافع اجتماعی و اقتصادی حاصل از سرمایه گذ