امید مبارکی

در چند دهه اخیر، شهرها با سرعت زیادی گسترش یافته و کشورها با سرعت بیشتری به شهرنشینی و افزایش شهرها و جمعیت شهری خود دست زده اند. این افزایش جمعیت بیشتر متوجه شهرهای بزرگ بوده است و در نتیجه باعث تمرکز جمعیت در این شهرها شده و به دنبال آن باعث بر هم خوردن تعادل منطقه ای و ملی شده است. این تحقیق به بررسی و تحلیل سیستم های شهری در استان آذربایجانشرقی می پردازد، روش کار در این پژوهش ترکیبی از روش های اسنادی، توصیفی و تحلیلی است و در آن از مدل های قانون رتبه–اندازه زیپف، مرتبه-اندازه تعدیل شده، ضریب آنتروپی، شاخص تمرکز شهری، منحنی لورنز، ضریب جینی و مثلث بو ژوگارنیه استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که شهر تبریز به دلیل مرکزیت، سیاسی، اداری، مالی و... به عنوان نخست شهر برتر در نظام شبکه شهری استان قرار دارد و نقش شهرهای میانی و کوچک در سیستم شهری استان بسیار کم است. در و مدل تعدیل - » زیپف « مجموع هنوز سلسله مراتب شهری در شبکه شهری آذربایجانشرقی نسبت به مدل رتبه اندازه فاصله زیادی دارد؛ لذا با ارائه خدمات و تقویت شهرهای کوچک و میانی و کاهش رشد شهرهای » بهفروز « شده بزرگ در استان می توان باعث توزیع بهینه سلسله مراتب شهری در سطح استان گردید.