به منظور بررسی تأثیر محدودیتهای فتوسنتزی بر صفات مرتبط با عملکرد دانه ژنوتیپهای گندم دیم، آزمایشی بصورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار با 24 ژنوتیپ 1394 در ایستگاه - به عنوان فاکتور اصلی و محدودیت فتوسنتزی بهعنوان فاکتور فرعی در سال زراعی 1395 تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در مراغه انجام گردید. صفات طول سنبله، تعداد سنبلک در سنبله، وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه اندازهگیری شدند. اختلاف بین ژنوتیپهای گندم دیم مورد مطالعه از نظر صفات مورد اندازهگیری، معنیدار بود. صفت وزن سنبله دارای همبستگی مثبت معنیدار با صفت تعداد دانه در سنبله بود. تجزیه به مولفه های اصلی در شرایط بدون محدودیت نشان داد که تمامی صفات در درون یک مولفه اصلی قرار گرفتند و صفت تعداد دانه در سنبله به عنوان موثرترین صفت ارزیابی شد. در حالی که تجزیه به مولفه های اصلی در شرایط محدودیت های فتوسنتزی حاکی از این بود که صفات در دو مولفه اصلی جداگانه قرار می گیرند که مولفه اصلی اول نمایانگر تعداد دانه در سنبله و مولفه اصلی دوم نمایانگر وزن هزار دانه است. در مجموع نتایج این تحقیق، صفت تعداد دانه در سنبله بهعنوان موثرترین صفت، ارزیابی گردید و از بین محدودیت- های فتوسنتزی مورد بررسی، حذف برگ پرچم، بیشترین کاهش را در صفات مرتبط با عملکرد دانه داشت.
