حکمت متعالیه با رویکرد فلسفی که به موضوع کلام خدا دارد، آنرا کمال یافتگی قوه عقل نظری میداند که میتواند با عقل فعال ارتباط حاصل نموده و صور معقولات را مشاهده نماید. چنین تعریفی مبتنی بر قوس صعود و عوالمی است که انسان در مسیر کمال طی میکند، و همچنین بر اصول دیگری چون اصالت وجود، حرکت جوهری، تجرد قوه خیال و... استوار است و دارای لوازمی چون انسان محوری در کلام خدا و اکتسابی بودن نبوت است . رویکرد نصوص دینی براساس مبانی چون حقیقت علم در قرآن و احادیث (علوم وحیانی)، حجیت ظواهر و عدم تاویل حقایق شرعیه و ... سعی نموده تصویری منطبق با مضامین قرآنی و روایی، عرضه کند این نگاه عنوان میدارد حکمت و لطف الهی اقتضاء میکند که سفیرانی از جانب او در میان بندگانش باشند تا کلامش را به آنان برسانند و آنان را دلالت بر آنچه مصلحت و منفعت ایشان است، بنماید. حق تعالی آنان را به علم و حکمت تادیب نموده و عصمت از گناه سهوا و نسیانا و حتی قبل از نبوت به آنان عطا نموده است.
