مرضیه اسمعیل پور

تبخیر از سطح آزاد آب یکی از مهمترین بخش های هدر رفت آب از دریاچه ها و مخازن سدها می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات تبخیر از سطح آب دریاچه ارومیه در سه ماه گرم سال (تیر، مرداد و شهریور) در بازه زمانی سال های 1346 تا 1397 (52 سال) انجام شد. برای این منظور از میانگین داده های تبخیر از تشت 6 ایستگاه اطراف دریاچه ارومیه به عنوان تخمینی برای تبخیر از سطح آب دریاچه استفاده شد. داده های تبخیر از تشت پس از تبدیل به تبخیر از سطح آب شور به کمک روش های من- کندال، آزمون همگنی استاندارد نرمال، آزمون بویشاند و آزمون پتیت مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد تبخیر از سطح آب دریاچه در هر سه ماه مورد بررسی داری تغییرات افزایشی است هرچند این افزایش در تیرماه غیرمعنی دار می باشد. مقدار افزایش در تبخیر در طول دوره مورد بررسی برای مرداد ماه 5/25 میلی متر و برای شهریور معادل 9/41 میلی متر بدست آمد. این افزایش چشمگیر و معنی دار در تبخیر بعد از سال 1378 شدت بیشتری به خود گرفته است. به نحوی که مقدار میانگین تبخیر قبل از این سال برای شهریور ماه معادل 9/198 میلی متر و بعد از این سال به 3/226 میلی متر افزایش یافته است. برای مرداد ماه نیز میانگین تبخیر قبل از سال 1378 8/202 میلی متر و بعد از آن 7/226 میلی متر بدست آمد. این مقادیر به ترتیب معادل 2/10 و 9 درصد بیشتر از میانگین درازمدت است. نتایج این پژوهش که نشان دهنده افزایش هدر رفت آب در اثر تبخیر است، به وضوح اهمیت درنظر گرفتن مطالعات تغییر اقلیم و آینده نگری های آب و هوایی را در پروژه های حساس مانند توسعه کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ها و توسعه پروژه های سدسازی نشان می دهد.