سمیرا خدایاری

کنه تارتن دولکهای با نام علمیTetranychus urticae Koch یک گونه پلیفاژ از کنههای تارتن میباشد که دامنه پراکندگی آن در سراسر جهان است. اهمیت کنههای تارتن به علت خسارت زیاد، دامنه میزبانی وسیع، افزایش سریع جمعیت و توانایی در گسترش مقاومت به آفتکشها است. رشد جمعیت کنه تارتن دولکهای تحت تأثیر فاکتورهای محیطی قرار دارد که شرایط آب و هوایی، کمیت و کیفیت غذا، شکارگری و رقابت بین و درون گونهای از مهمترین عوامل هستند. تنشهای محیطی از مهمترین عوامل کاهش دهنده عملکرد محصولات کشاورزی در سطح جهان هستند. چنانچه تنشهای محیطی اتفاق نمیافتاد، عملکرد واقعی باید برابر با عملکرد پتانسیل گیاهان میبود؛ در حالی که در بسیاری از گیاهان زراعی متوسط عملکرد واقعی گیاهان 20-10 درصد عملکرد پتانسیل آنان می باشد. در پژوهش حاضر اثر تنشهای کم آبی و شوری بر برخی از ویژگیهای گیاه لوبیا سبز (وزن تر و خشک، مساحت سطح برگ، میزان رنگدانههای کلروفیل و کاروتنوئید، میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز، پروتئین و پرولین) و سپس اثر آن بر پارامترهای زیستی کنه تارتن دولکهای بررسی گردید. تنش کم آبی با عدم آبیاری گیاه به مدت یک هفته و تنش شوری با آبیاری گیاه با محلول 50، 100 و 150 میلیمولار کلریدسدیم اعمال شد. تیمار شوری 150 سبب گیاهسوزی شد و از نتایج حذف گردید. نتایج حاصل از آزمایشها نشان داد که وزن خشک و مساحت سطح برگ به طور معنیداری در تیمار شوری 100 کاهش یافت. میزان کلروفیل تحت تأثیر تنشها کاهش معنیداری را نشان داد ولی کاروتنوئید تغییری نکرد. در بین آنزیمهای آنتی اکسیدان، آنزیمهای آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز به طور معنی داری در تیمار شوری 100 افزایش یافتند. میزان پرولین در تیمار کم آبی افزایش و در تیمار شوری 100 کاهش معنی دار نشان داد و میزان پروتئین در تیمارهای شوری کاهش یافت. تنشهای میزبان، بیولوژی، باروری و پارامترهای رشد جمعیت کنه تارتن دولکهای را به طور منفی تحت تأثیر قرار دادند و بیشترین اثر مربوط به تیمار شوری 100 بود. دلیل آن ممکن است مربوط به کاهش وزن، میزان کلروفیل، پرولین و پروتئین گیاه و یا افزایش آنزیم های آنتی اکسیدان باشد.