سمیرا خدایاری

کرم خراط یا پروانه فری با نام علمی(Lepidoptera: Cossidae) Zeuzera pyrina L. یکی از مهمترین آفات چوبخوار کشور است که خسارت آن با نفوذ لاروهای سن یک به سرشاخه های غیرخشبی شروع شده و با گذر زمان و افزایش سن لارو افزایش می یابد و در نهایت منجر به ضعف و خشکیدن گیاه می گردد. در سال های اخیر این آفت منجر به خسارت های فراوانی به درختان گردو در ایران شده است. این آفت زمستان را به صورت سنین مختلف لاروی درون شاخه یا تنه درختان سپری می کند. به منظور بررسی ترکیبات ضدیخ موجود در این آفت و تغییرات آنها در طول پاییز و زمستان، لاروهای زمستان گذران به طور ماهانه از آبان 1400 تا فروردین 1401 از باغ های گردو شهرستان مراغه در شمال غرب ایران جمع آوری شدند. محتوی ترکیبات ضدیخ و گلیکوژن آنها به ترتیب با دستگاه های HPLC و اسپکتروفتومتر مورد مطالعه قرار گرفت. لاروهای زمستان گذران، سوربیتول، ترهالوز و مایواینوزیتول را در طی زمستان ذخیره کردند. در سردترین ماه-ها غلظت ترهالوز، سوربیتول و مایواینوزیتول به ترتیب 11 برابر، 5/7 برابر و 3 برابر افزایش یافت. میزان گلیکوژن در آبان ماه بیشترین غلظت را داشت و با کاهش دمای محیط به طور معنی داری کاهش یافت.